Zespół widzenia komputerowego.

Nazwa tego zespołu może wprowadzić w błąd. Część osób na pewno skłoni do myślenia, że mowa o nadludzkich zdolnościach rodem z filmów science fiction. Albo przynajmniej o wspomaganiu naszego wzroku najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi. Kto nie słyszał o Google Glass, czy o goglach do rozszerzonej rzeczywistości?

Komputerów używamy w pracy, w domu, w czasie wolnym. Nawet jeśli nie jest to tradycyjny PC, to każdy z nas ma smartphone’a, a wiele osób od tradycyjnej książki preferuje tablet lub czytnik e-booków. Mówienie o potencjalnej szkodliwości komputerów mija się z celem, bo i tak nie jesteśmy w stanie bez nich funkcjonować. Warto jednak wspominać o profilaktyce tego, co nazywamy zespołem widzenia komputerowego. Ten post będzie o tym co grozi naszym oczom w technologicznej dżungli oraz jak się przed tym chronić

WSTĘP

Ryzyko problemów zdrowotnych wynikających z używania komputerów dostrzeżono już pod koniec XX wieku. Badano wiele obszarów zdrowia, w tym poronienia i bezpłodność, ale najwięcej problemów zaobserwowano w sferze narządu wzroku. Szacuje się, że leczenie objawów i skutków zespołu widzenia komputerowego kosztuje rocznie około 2 miliardy dolarów.

Zespół widzenia komputerowego definiuje się jako wystąpienie uczucia zmęczenia oczu, uczucia ciała obcego, suchości oczu, zaczerwienienia, czy zamazanego widzenia u osoby regularnie posługującej się komputerem. Diagnozę zespołu widzenia komputerowego stawia się po wykluczeniu wszystkich innych przyczyn mogących prowadzić do takich objawów.

Szacuje się, że dotyczyć może około 90% osób, które spędzają przed komputerem przynajmniej 3 godziny dziennie. Należy pamiętać, że objawy zespołu widzenia komputerowego nie kończą się na oczach. Część osób narzeka na ból głowy, ramion, czy kręgosłupa.

PRZYCZYNY

Przyczyny zespołu widzenia komputerowego można podzielić na dwie grupy tj. na przypadki wynikające z zaburzenia powierzchni oka oraz na przypadki związane z zaburzeniami ruchów gałek ocznych.

A. Powierzchnia oka
Do rozprowadzenia łez na powierzchni oka konieczne jest mruganie. Jeśli skupiamy się na obrazie komputera często ‘zapominamy o mruganiu’. Prowadzi to do parowania naszych łez, uczucia suchości oraz odwodnienia nabłonka, które może prowadzić do uszkodzenia powierzchni rogówki i przewlekłych dolegliwości związanych z zespołem suchego oka. Szacuje się, że zespół suchego oka dotyczy nawet 50% populacji w różnych grupach wiekowych, a praca przed komputerem może to ryzyko zwiększać kilkukrotnie. Na powierzchnię oka niekorzystnie wpływają także warunki panujące w biurze, tj. wymuszony ruch powietrza czy niska wilgotność powietrza.
Warto wspomnieć czym różni się praca przed komputerem od pracy nad książką, czy papierowymi notatkami. Przecież wtedy też jesteśmy bardzo skupieni, a nie niekoniecznie nasilenie dolegliwości suchego oka musi być tak duże, jak w przypadku pracy przed komputerem. Odpowiedź przynosi pozycja głowy. Przy pracy nad zeszytem głowa pochylona jest w dół i w takim ułożeniu większa część oka przykryta jest powieką. Zmniejsza to powierzchnię parowania i nasilenie objawów zespołu suchego oka.
Najłatwiejszym sposobem na radzenie sobie z tymi dolegliwościami jest stosowanie kropli nawilżających bez konserwantów. Krople te można stosować z dowolną częstotliwością, a na pewno nie należy ograniczać się do jednorazowego zakroplenia oczu w ciągu dnia! Jeśli takie postępowanie nie przyniesie rezultatów, należy udać się do okulisty, który oceni powierzchnię oka i zaleci odpowiednie leczenie farmakologiczne zespołu suchego oka.
B. Ruchy gałek ocznych
Część z was na pewno chodzi na siłownię. Jak się czujecie rano, jeśli dzień wcześniej postanowiliście się nie oszczędzać? Na pewno nie jesteście gotowi na kolejny wysiłek. Podobnie jest z oczami, które cały dzień patrzą na dokumenty na waszym biurku, a najdalszym punktem w zasięgu waszego wzroku jest monitor komputera. Wszystkie czynności zawodowe związane z pracą biurową to wysiłek dla mięśni poruszających okiem, a także dla mięśni w oku, które przystosowują nasz wzrok do widzenia z bliska. W pracy wy siedzicie, ale oko wspina się na Mount Everest. I to wszystko bez żadnego treningu!
Podobnie jak dzień po intensywnym treningu na siłowni nie będziecie w stanie podnieść dużego ciężaru, tak po kilku dniach intensywnej pracy przed komputerem wasze oczy nie będą czuć się komfortowo. Wykazano, że po intensywnym tygodniu pracy przy komputerze maleje zdolność do akomodacji, konwergencji oraz pojawia się foria. Wszystkie te zjawiska powodują, że obraz staje się rozmyty i  pojawiają się trudności z koncentracją. Tak jak po ciężkim treningu na siłowni, wasze oczy też potrzebują odpoczynku!
Najpopularniejsze zalecenia mówią o tym, by po 20minutach pracy przed komputerem, przez 20 sekund patrzeć na odległość większą niż 5 metrów i w ten sposób dać zmęczonym oczom chwilę wytchnienia. Jeśli tak proste rozwiązania nie przynoszą rezultatów, można posiłkować się aplikacjami na smartphone’a. Może się wydawać dziwne, że rekomenduję aplikacje na smarphone’a w celu leczenia zespołu widzenia komputerowego… ale są na rynku rozwiązania mobilne, które oferują ćwiczenia relaksujące dla naszych oczu!
Jeśli wspomniane metody nie pomogą należy szukać pomocy specjalisty – być może potrzebne będą specjalne okulary korekcyjne lub leczenie farmakologiczne.

 Profilaktyka i leczenie zespołu widzenia komputerowego

a) Prawidłowe oświetlenie miejsca pracy. Oświetlenie powinno być jednolite, a ustawienie stanowiska pracy powinno redukować ilość światła odbijającego się od ekranu komputera.

b) Prawidłowa odległość od komputera. Badania pokazały, żeekran komputera powinien znajdować się około 90 do 100cm od naszych oczu. Taka odległość zapewnia największy komfort pracy dla narządu wzroku. Ponadto, ekran komputera powinien znajdować się około 10-15 cm poniżej linii naszych oczu.
c) Przerwy w pracy. Reguła 20/20. Po 20 minutach pracy 20 sekund patrzenia na punkt oddalony od nas o przynajmniej 5m.

d) Krople nawilżające. Krople nawilżające są dostępne bez recepty. Ważne jest by były pozbawione konserwantów!
e) Okulary. Prawidłowo dobrana korekcja okularowa do pracy przy komputerze. Korzystne będzie także zastosowanie filtrów ograniczających ilość odbitego i rozproszonego światła, które dostaje się do naszych oczu.