Błona naczyniowa to część gałki ocznej składająca się w dużej mierze z naczyń. W ramach struktur wchodzących w skład błony naczyniowej wyróżnia się:
– tęczówkę
– ciało rzęskowe
– naczyniówkę
Tęczówka to część oka na podstawie której w potoczny sposób określamy kolor oczu tj. niebieski, piwny itd. Ciało rzęskowe jest strukturą leżącą do tyłu od tęczówki, a do jego zobrazowania konieczne jest wykorzystanie specjalistycznych urządzeń. Naczyniówka to część błony naczyniowej leżąca pod siatkówką i jej zaburzenia mogą być widoczne w czasie badania dna oka. Zapalenie błony naczyniowej może obejmować jedną lub wszystkie wymienionej wyżej struktury.
Objawy zapalenia błony naczyniowej
Do najczęstszych objawów zapalenia błony naczyniowej oka zalicza się:
– pogorszenie ostrości wzroku
– zaczerwienienie gałki ocznej
– światłowstręt
– obecność „mętów”
W większości przypadków objawy pojawiają się nagle i są na tyle uciążliwe, że zmuszają pacjenta do kontaktu z lekarzem okulistą.
Objawy zapalenie błony naczyniowej są różnorodne. Objawy zapalenia błony naczyniowej mogą obejmować zaczerwienienie oka, ból, nadwrażliwość na światło, rozmyte widzenie oraz ciemne pływające plamki w polu widzenia, zwane mętami. Do objawów zapalenia błony naczyniowej zalicza się również pogorszenie jakości widzenia. Należy pamiętać, że objawy zapalenia błony naczyniowej mogą pojawić się nagle lub rozwijać się powoli. Objawy zapalenia błony naczyniowej mogą dotyczyć jednego lub obojga oczu, a w rzadkich przypadkach zapalenie błony naczyniowej może przebiegać bez zauważalnych objawów i być wykrywane tylko podczas rutynowego badania oczu. Zdarza się tak przede wszystkim w przypadku zapalenia błony naczyniowej w przebiegu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów.
Przyczyny zapalenia błony naczyniowej
Przyczyny zapalenia błony naczyniowej możemy podzielić na:
– idiopatyczne (50%)
– infekcyjne
– nieinfekcyjne
W przypadku idiopatycznego zapalenia błony naczyniowej nie jesteśmy wskazać jednoznacznej przyczyny choroby. W przypadku podejrzenia infekcyjnego zapalenia błony naczyniowej oka należy wykluczyć współistnienie infekcji wirusem Herpes (HSV) oraz Varicella-Zoster (VZV), boreliozy, toksoplazmozy, choroby kociego pazura, kiły oraz gruźlicy. Nieinfekcyjne zapalenia błony naczyniowej oka mogą wynikać ze współistnienia z takimi chorobami jak: młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, sarkoidoza, choroba Behceta, toczeń, czy stwardnienie rozsiane.
Częstą przyczyną zapalenia błony naczyniowej są choroby autoimmunologiczne. Przyczyny autoimmunologiczne odpowiedzialne za powstanie zapalenia błony naczyniowej oka to: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, czy reaktywne zapalenie stawów (forma zapalenia stawów powodująca stan zapalny w całym ciele). Do przyczyn autoimmunologicznych zapalenia błony naczyniowych związanych z przewodem pokarmowym zalicza się chorobę Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Ponadto, za przyczynę zapalenia błony naczyniowej uważa się stwardnienie rozsiane (stan wpływający na nerwy), chorobę Behçeta (rzadki stan powodujący wrzody na jamie ustnej i narządach płciowych) oraz sarkoidozę (rzadki stan zapalny dotykający płuca, skórę i oczy) oraz młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (rodzaj zapalenia stawów u dzieci).
Oprócz zaburzeń autoimmunologicznych, do znanych przyczyn zapalenia błony naczyniowej należą pewne infekcje. Infekcyjne przyczyny zapalenia błony naczyniowej to przede wszystkim: toksoplazmoza (infekcja pasożytnicza), wirus Herpes simplex (odpowiedzialny za opryszczkę), wirus varicella-zoster (powodujący ospę wietrzną i półpaśca), cytomegalowirus (powszechna infekcja będąca przyczyną ciężkiego zapalenia błony naczyniowej u osób z osłabionym układem immunologicznym) oraz gruźlica. Mniej powszechne infekcyjne przyczyny zapalenia błony naczyniowej obejmują HIV i kiłę.
Poza zaburzeniami autoimmunologicznymi i infekcjami, do przyczyn zapalenia błony naczyniowej oka należą urazy fizyczne lub obrażenia oczu, powikłania po operacji oka, a w rzadkich przypadkach pewne rodzaje nowotworów, takie jak chłoniak nieziarniczy. Niemniej pomimo coraz dokładniejszych metod diagnostycznych dokładna przyczyna zapalenia błony naczyniowej oka pozostaje nieznana w niektórych przypadkach.
Co więcej, mimo że zapalenie błony naczyniowej nie jest chorobą dziedziczną, badania wskazują na występowanie genu HLA-B27 jako przyczynę zwiększonego ryzykiem rozwoju zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka. Co warto zauważyć, około połowa osób z zapaleniem przedniego odcinka oka posiada gen HLA-B27. Podsumowując, przyczyny zapalenia błony naczyniowej oka obejmują różne dziedziny, takie jak immunologia, choroby zakaźne, genetyka, a nawet onkologia.
Diagnostyka
W niektórych przypadkach rozpoznanie zapalenia błony naczyniowej nie ogranicza się do badania w gabinecie okulistycznym. Czasami konieczne jest zlecenie przez lekarza okulistę panelu badań diagnostycznych w celu zidentyfikowania przyczyny zapalenia błony naczyniowej oraz wdrożenia celowanego leczenia. Zlecone przez okulistę badania mają na celu poszukiwanie jednej z chorób:
– toksoplazmozy
– choroby kociego pazura
– sarkoidozy
– choroby Behceta
– zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa
– kiły
– wirusa HSV
– wirusa VZV
– wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
– gruźlicy
– stwardnienia rozsianego
– innych
Leczenie zapalenia błony naczyniowej
Leczenie zapalenia błony naczyniowej powinno się odbywać pod ścisłym nadzorem lekarza okulisty. W przypadku niezidentyfikowania jednoznacznej przyczyny zapalenia błony naczyniowej w leczeniu stosuje się steroidy. Steroidy stosuje się w postaci kropli, leków doustnych, a także iniekcji okołogałkowych.
W przypadku gdy wynik badań diagnostycznych był pozytywny i wykazał współistnienie choroby infekcyjnej, miejscowo stosowane steroidy łączy się często z ogólnoustrojowym podawaniem leków przeciwwirusowych lub przeciwbakteryjnych.
Bibliografia:
https://www.nhs.uk/conditions/uveitis/causes/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/uveitis/symptoms-causes/syc-20378734
Zobacz również
WADA WZROKU
Krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm a także starczowzroczność, to najczęstsze przyczyny wizyt okulistycznych. W większości przypadków do pełnej satysfakcji pacjenta wystarczy prawidłowo dobrana korekcja okularowa.
ZESPÓŁ SUCHEGO OKA
Choroby plamki żółtej należą do najpoważniejszych chorób okulistycznych. Dotyczą one struktury, która odpowiedzialna jest za cały sukces ewolucyjny ludzkiego oka. Dzięki prawidłowo funkcjonującej plamce żółtej człowiek rozpoznaje barwy, kontrast oraz najmniejsze detale otaczającego nas świata. Uszkodzenie plamki żółtej prowadzi do utraty tych funkcji i znacznie ogranicza nasze doznania wzrokowe.
CHOROBY PLAMKI ŻÓŁTEJ
Choroby plamki żółtej należą do najpoważniejszych chorób okulistycznych. Dotyczą one struktury, która odpowiedzialna jest za cały sukces ewolucyjny ludzkiego oka. Dzięki prawidłowo funkcjonującej plamce żółtej
ZAĆMA
Zaćma to zmętnienie soczewki oka spowodowane starzeniem się organizmu. Zaćma utrudnia odbieranie bodźców z otaczającego nas świata. Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy, które w pełni przywraca funkcję narządu wzroku, jest zabieg chirurgiczny.
JASKRA
Jaskra to choroba, która jest jedną z najczęstszych przyczyn nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, dlatego tak ważne są regularne badania okulistyczne. Szczególnie powinny o tym pamiętać osoby, których krewni są leczeni z powodu jaskry.
ZAPALENIE NADTWARDÓWKI
Zapalenie nadtwardówki to jałowy stan zapalny dotyczący błony pokrywającej gałkę oczną, która znajduje się pod spojówką.
ZAPALENIE NERWU WZROKOWEGO
Nerw wzrokowy to struktura, która łączy gałkę oczną z mózgiem. Zapalenie nerwu wzrokowego to ciężkie schorzenie, które może doprowadzić do utraty widzenia.
ZAPALENIE ROGÓWKI
Zapalenia rogówki należą do najcięższych chorób okulistycznych, a szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia jest konieczne dla wyzdrowienia.
ZAPALENIE SPOJÓWEK
Jednym z najczęstszych problemów, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza okulisty oraz lekarza okulisty dziecięcego, jest zapalenie spojówek.
ZAPALENIE TWARDÓWKI
Zapalenie twardówki może współistnieć z zapaleniem rogówki oraz z zapaleniem błony naczyniowej i stanowić zagrożenie dla prawidłowego widzenia.
Inne
Lekarze współpracujący z Okulistyką Akademicką zajmują się leczeniem także innych chorób okulistycznych, które nie zostały opisane w powyższych sekcjach.
