Krótkowzroczność (minusy), nadwzroczność (plusy), astygmatyzm a także starczowzroczność, to najczęstsze wady wzroku oraz najczęstsze przyczyny wizyt okulistycznych. W większości przypadków do pełnej satysfakcji pacjenta wystarczy prawidłowo dobrana korekcja okularowa. W tym wpisie postaramy się przedstawić krótki opis najczęstszych wad wzroku. Ponadto, odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące wad wzroku tj. wada wzroku u dziecka oraz wada wzroku a poród.
Jeśli interesują Cię bardziej szczegółowe informacje zachęcamy do przejścia do bardziej szczegółowych artykułów dotyczących wady wzroku (linki pod każdym akapitem).
Pierwsza wada wzroku, którą tu omówimy to krótkowzroczność, czyli wada wzroku minus
Najczęstszą przyczyną krótkowzroczności (minusów) jest nadmierne wydłużanie się gałki ocznej. W takiej sytuacji anatomicznej promienie światła skupiają się przed siatkówką, a do uzyskania prawidłowej ostrości wzroku konieczne jest zastosowanie soczewek okularowych lub kontaktowych, które rozpraszają światło. Krótkowzroczność to też najczęstsza wada wzroku, która korygowana jest z wykorzystaniem metod laserowej korekcji wzroku. Największym problemem związanym z wadą wzroku jaką jest krótkowzrocznością mogą być powikłania związane z uszkodzeniem siatkówki. W przebiegu nadmiernego wydłużania się gałki ocznej dochodzi do powstania nadmiernych napięć na granicy siatkówki oraz ciała szklistego. Napięcia te mogą doprowadzić do uszkodzenia siatkówki i potencjalnie do trwałej utraty ostrości wzroku. W związku z powyższym pacjenci krótkowzroczni, a szczególnie osoby z wysoką wadą wzroku tj. większą niż minus 6D, powinny przechodzić regularne badanie okulistyczne.
Szybki wzrost występowania wady wzroku jaką jest krótkowzroczność (wada wzroku minus) w ciągu ostatniego półwiecza, szczególnie w zamożnych, uprzemysłowionych regionach Azji Wschodniej, staje się poważnym problemem zdrowia publicznego. Wyższe stopnie wady wzroku krótkowzroczności (minusów) stanowią poważne ryzyko wystąpienia powikłań takich jak: odwarstwienie siatkówki, czy zaćma i jaskra, które mogą prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku.
Zidentyfikowano różne czynniki ryzyka związane ze stylem życia jako potencjalne przyczyny wady wzroku jaką jest krótkowzroczność. Do głównych przyczyn rozwoju krótkowzroczności tj. wady wzroku minus, zalicza się duża ilość czasu spędzonego na aktywności wzrokowej w bliży oraz niska ekspozycja na światło słoneczne. Ponadto, postępy w biologii molekularnej w ciągu ostatniej dekady wyjaśniły, że ta wada wzroku (minusy) wynika ze złożonych interakcji między predyspozycjami genetycznymi a ekspozycją na czynniki środowiskowe.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej przejdź to naszego szczegółowego artykułu dotyczącego krótkowzroczności (wady wzroku minus): Hamowanie krótkowzroczności – bezpieczeństwo
Druga wada wzroku to nadwzroczność (dalekowzroczność), czyli wada wzroku plus
Nadwzroczność to wada wzroku, która jest częstą przyczyna wizyty okulistycznej w wieku dziecięcym. Proces prawidłowego kształtowania się gałki ocznej przebiega wiele lat po urodzeniu. U małych dzieci gałka oczna jest istotnie krótsza niż u osoby dorosłej. W związku z tym układ optyczny gałki ocznej skupia promienie światła za okiem. Korekcja takiej wady wzroku wymaga zastosowania soczewek skupiających tzw. „plusów”. Wysoka nadwzroczność, a w szczególności różnica w wielkości wady wzroku (nadwzroczności) między oczami jest również częstą przyczyną rozwoju niedowidzenia, czyli niedorozwoju drogi wzrokowej, którego nie da się skorygować okularami. Ponadto, nadwzroczność odgrywa również dużą rolę w rozwoju zeza.
Co ciekawe, większość dzieci ma niewielką wadę plusową, ale ich wzrok się nie zamazuje się dzięki elastyczności soczewki ich oka. Wraz z dojrzewaniem, ich oczy stają się dłuższe, często eliminując tę łagodną dalekowzroczność.
Najbardziej widoczne symptomy związane z wadą wzroku plus, czyli nadwzrocznością, to trudności w czytaniu lub wykonywaniu zadań z bliska, nadmierne zmęczenie oczu, mrużenie oczu i częste bóle głowy. Okulista może zdiagnozować tę wadę wzroku przy wykorzystaniu autorefraktometru.
Dalekowzroczność można skorygować za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych, które skupiają światło na siatkówce. Alternatywnie, operacje refrakcyjne, takie jak LASIK lub wymiana soczewki własnej pacjenta (RLE), mogą dostosować sposób, w jaki światło przechodzi przez oko. Wybór korekty zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i jego stylu życia, dlatego ważne jest, aby omówić te kwestie z twoim okulistą, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie dedykowane leczeniu Twojej dalekowzroczności.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej – przejdź to naszego szczegółowego artykułu dotyczącego nadwzroczności (wady wzroku plus): Nadwzroczność u dzieci i dorosłych – czym jest i jak ją leczyć?
Kolejna wada wzroku to astygmatyzm
Astygmatyzm można najprościej opisać jako wadę wzroku wynikającą z nieprawidłowego kształtu rogówki tj. przedniej części oka. W oku z astygmatyzmem ma ona kształt zbliżony bardziej do piłki do rugby, niż do piłki do koszykówki. Korekcja astygmatyzmu wymaga zastosowania specjalnych szkieł cylindrycznych. Szczególną uwagę przypisuje się nieregularnemu astygmatyzmowi, którego korekcja przy wykorzystaniu okularów jest niemożliwa. Przyczyną nieregularnego astygmatyzmu jest najczęściej blizna pozapalna lub stożek rogówki.
Astygmatyzm to powszechna wada wzroku spowodowana nieregularnym kształtem rogówki lub soczewki. Dokładne przyczyny tej wady wzroku nie są w pełni zrozumiałe, ale wydaje się, że czynniki genetyczne odgrywają istotną rolę. Wada wzroku, jaką jest astygmatyzm może również wystąpić w wyniku chorób oczu, urazów lub operacji, ale wbrew popularnym mitom, nie jest spowodowany ani nie pogarsza się przez czytanie przy słabym świetle czy siedzenie zbyt blisko telewizora.
W oku z astygmatyzmem promienie światła wchodzące do oka nie załamują się (lub nie zginają) poprawnie, prowadząc do rozmytego lub zniekształconego widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka. Astygmatyzm może występować razem z innymi problemami ze wzrokiem, takimi jak krótkowzroczność czy dalekowzroczność.
Rozpoznanie astygmatyzmu może być trudne, zwłaszcza u dzieci, które mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich widzenie jest rozmyte lub zniekształcone. Objawy mogą obejmować zmęczenie oczu, bóle głowy, mrużenie oczu czy dyskomfort oczu. Należy jednak pamiętać, że objawy te mogą być również spowodowane innymi problemami, dlatego tak ważne jest przeprowadzenie kompleksowego badania oka przez okulistę, aby dokładnie zdiagnozować przyczynę objawów
Diagnozowanie wady wzroku jaką jest astygmatyzm obejmuje szereg testów, w tym test z kartą do badania wzroku. Ponadto, często konieczne jest wykorzystanie autorefraktometru czy keratometru do oceny krzywizny rogówki.
Leczenie wady wzroku jaką jest astygmatyzm zazwyczaj polega na stosowaniu okularów lub soczewek kontaktowych, które korygują sposób, w jaki światło wchodzi do oka. Operacje refrakcyjne, takie jak LASIK, mogą również zmieniać kształt rogówki, aby skorygować astygmatyzm. Najlepsza metoda korekcji zależy od indywidualnych potrzeb i stylu życia pacjenta, co jest kwestią, którą powinniście omówić z okulistą.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej – przejdź do naszego szczegółowego artykułu dotyczącego astygmatyzmu: Astygmatyzm u dzieci i dorosłych – co to jest?
Ostatnia wada wzroku, którą omówimy w tym wpisie to starczowzroczność
Starczowzroczność to wada wzroku dotykająca osoby po 40 roku życia. Najczęstszym objawem starczowzroczności jest trudność z czytaniem drobnego druku. Okuliści mogą zaoferować pacjentom ze starczowzrocznością okulary do czytania, okulary progresywne soczewki kontaktowe wieloogniskowe lub dedykowane metody laserowej korekcji wzroku.
Presbyopia, powszechnie znana jako starczowzroczność, to wada wzroku, która dotyka większość dorosłych osób powyżej 40 roku życia. Ta wada wzroku charakteryzuje się stopniową utratą zdolności oczu do wyraźnego skupiania na bliskich obiektach, co sprawia, że czytanie i inne czynności z bliskiej odległości stają się coraz trudniejsze. Wada wzroku jaką jest starczowzroczność jest naturalnym skutkiem starzenia się i jest spowodowana twardnieniem soczewki wewnątrz oka, co zmniejsza jej elastyczność i zdolność do zmiany kształtu, aby skupić się na bliskich obiektach.
Chociaż wada wzroku jaką jest starczowzroczność jest nieuniknioną częścią procesu starzenia, istnieją różne opcje leczenia, które mogą skutecznie skorygować tę wadę wzroku.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej – przejdź do naszego szczegółowego artykułu dotyczącego starczowzroczności (wady wzroku po 40 r.ż): Prezbiopia. czyli starczowzroczność… Kiedy brakuje Ci ręki do czytania
W dalszej części wpisu chcielibyśmy również omówić najczęściej zgłaszane zapytania dotyczące wad wzroku tj. w jaki sposób leczyć wadę wzroku, jak wada wzroku wpływa na dziecko oraz jaki związek może mieć wada wzroku z porodem.
Leczenie wad wzroku
W ramach naszego zaangażowania w edukację pacjentów, chcieliśmy podzielić się kluczowymi informacjami na temat leczenia wad wzroku. Jeśli doświadczasz rozmytego widzenia, może to być spowodowane wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność (myopia), dalekowzroczność (hyperopia), astygmatyzm lub presbyopia. Na szczęście, dziś mamy do dyspozycji wiele opcji leczenia, które pomagają skorygować te wady wzroku
Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań do leczenia wszystkich wad wzroku są soczewki korygujące, które występują w dwóch podstawowych formach – okularach i soczewkach kontaktowych. Soczewki te są specjalnie zaprojektowane, aby dostosować sposób, w jaki światło wchodzi do Twojego oka, kompensując wadę wzroku i zapewniając Ci czyste, ostre widzenie.
Inną możliwą opcją leczenia wad wzroku jest laserowa korekcja wzroku, taka jak LASIK, czy SMILE. Jest to bardziej trwałe rozwiązanie, w którym za pomocą lasera kształtuje się Twoją rogówkę, korygując sposób, w jaki światło jest skupiane na Twojej siatkówce. Jest to szybka procedura z zazwyczaj wysokim wskaźnikiem sukcesu, odpowiednia dla pacjentów ze stabilną wadą wzroku.
Co do presbyopii, wady wzroku , który dotyka większość z nas, gdy starzejemy się, proste okulary do czytania dostępne bez recepty mogą często zapewnić niezbędną korektę wady wzroku. W celu korekcji wady wzroku jaką jest presbiopia można też zastosować procedury laserowej korekcji wzroku, takie jak PRESBYOND.
W korekcji wad wzroku możemy zastosować także specjalne soczewki wszczepiane do wewnątrz gałki ocznej – soczewki fakijne. Soczewki fakijne umożliwiają pozbycie się okularów osobom, które mają wady wzroku przekraczające możliwości korekcji z wykorzystaniem lasera.
Wada wzroku u dziecka
Wady wzroku u dzieci, takie jak krótkowzroczność (wada wzroku minus), dalekowzroczność (wada wzroku plus) i astygmatyzm, tradycyjnie korygowane są za pomocą okularów. Należy jednak podkreślić, że soczewki kontaktowe mogą również być skuteczną alternatywą dla pacjentów pediatrycznych. Wybór między okularami a soczewkami kontaktowymi powinien być dokonywany na podstawie indywidualnych potrzeb dziecka.
Jednym z kluczowych czynników do oceny podczas wyboru soczewek kontaktowych dla dziecka jest pytanie, czy soczewki kontaktowe poprawią ostrość wzroku w porównaniu do okularów. Jest to szczególnie istotne w przypadkach wysokiej nadwzroczności (wady plus) lub anizometropii (różnicy w wadzie wzroku między oczami), gdy nieleczone stany mogą szybko prowadzić do rozwoju niedowidzenia.
Zastosowanie soczewek kontaktowych u dzieci, szczególnie w krótkowzroczności, wymaga starannej oceny i dyskusji zarówno z dzieckiem, jak i jego rodzicami, uwzględniając emocjonalną gotowość dziecka, nawyki higieniczne i potencjalny stosunek ryzyko-korzyść.
U dzieci, w celu korekcji wady wzroku, można zastosować również soczewki noszone na noc tj. ortokorekcję. Musimy jednak pamiętać, że stosowanie soczewek ortokorekcyjnych (w nocy) związane jest z większym ryzykiem infekcji.
Podsumowując, podczas gdy okulary pozostają tradycyjnym leczeniem, soczewki kontaktowe stanowią dodatkową opcję, które lekarze okuliści mogą rozważać u dzieci z wadami wzroku.
Wada wzroku a poród
Nie istnieją ustalone dane ani badania wskazujące na bezpośredni związek między wadą wzroku a powikłaniami ocznymi podczas porodu.
Wada wzroku odnosi się do stanu, który wpływa na zdolność oka do prawidłowego skupiania światła na siatkówce, co skutkuje nieostrym widzeniem. Obejmuje to stany takie jak krótkowzroczność (minusy), dalekowzroczność (plusy), astygmatyzm (zniekształcenie widzenia) i presbyopia (starczowzroczność).
Z kolei powikłania oczne podczas porodu są zazwyczaj spowodowane parciem i związaną z tym zmianą przepływu krwi. Do tych powikłań mogą należeć odwarstwienie siatkówki, krwawienie do oka czy zmiany w widzeniu. Niemniej, powikłania te są stosunkowo rzadkie i nie są bezpośrednio związane z wadą wzroku.
Warto jednak zauważyć, że kobiety w ciąży mogą doświadczać zmian w widzeniu, w tym wadzie wzroku, z powodu wahania poziomu hormonów. Zmiany te są zazwyczaj tymczasowe i ustępują po porodzie.
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560716/
https://www.aao.org/eye-health/diseases/hyperopia-farsightedness
https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-astigmatism
https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-presbyopia
https://www.umkelloggeye.org/conditions-treatments/refractive-errors#:~:text=Refractive%20disorders%20are%20commonly%20treated,%2Dthe%2Dcounter%20reading%20glasses.
Zobacz również
ZESPÓŁ SUCHEGO OKA
Choroby plamki żółtej należą do najpoważniejszych chorób okulistycznych. Dotyczą one struktury, która odpowiedzialna jest za cały sukces ewolucyjny ludzkiego oka. Dzięki prawidłowo funkcjonującej plamce żółtej człowiek rozpoznaje barwy, kontrast oraz najmniejsze detale otaczającego nas świata. Uszkodzenie plamki żółtej prowadzi do utraty tych funkcji i znacznie ogranicza nasze doznania wzrokowe.
CHOROBY PLAMKI ŻÓŁTEJ
Choroby plamki żółtej należą do najpoważniejszych chorób okulistycznych. Dotyczą one struktury, która odpowiedzialna jest za cały sukces ewolucyjny ludzkiego oka. Dzięki prawidłowo funkcjonującej plamce żółtej
ZAĆMA
Zaćma to zmętnienie soczewki oka spowodowane starzeniem się organizmu. Zaćma utrudnia odbieranie bodźców z otaczającego nas świata. Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy, które w pełni przywraca funkcję narządu wzroku, jest zabieg chirurgiczny.
JASKRA
Jaskra to choroba, która jest jedną z najczęstszych przyczyn nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, dlatego tak ważne są regularne badania okulistyczne. Szczególnie powinny o tym pamiętać osoby, których krewni są leczeni z powodu jaskry.
ZAPALENIE BŁONY NACZYNIOWEJ
Błona naczyniowa to część gałki ocznej składająca się w dużej mierze z naczyń. W ramach struktur wchodzących w skład błony naczyniowej wyróżnia się: tęczówkę, ciało rzęskowe, naczyniówkę.
ZAPALENIE NADTWARDÓWKI
Zapalenie nadtwardówki to jałowy stan zapalny dotyczący błony pokrywającej gałkę oczną, która znajduje się pod spojówką.
ZAPALENIE NERWU WZROKOWEGO
Nerw wzrokowy to struktura, która łączy gałkę oczną z mózgiem. Zapalenie nerwu wzrokowego to ciężkie schorzenie, które może doprowadzić do utraty widzenia.
ZAPALENIE ROGÓWKI
Zapalenia rogówki należą do najcięższych chorób okulistycznych, a szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia jest konieczne dla wyzdrowienia.
ZAPALENIE SPOJÓWEK
Jednym z najczęstszych problemów, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza okulisty oraz lekarza okulisty dziecięcego, jest zapalenie spojówek.
ZAPALENIE TWARDÓWKI
Zapalenie twardówki może współistnieć z zapaleniem rogówki oraz z zapaleniem błony naczyniowej i stanowić zagrożenie dla prawidłowego widzenia.
Inne
Lekarze współpracujący z Okulistyką Akademicką zajmują się leczeniem także innych chorób okulistycznych, które nie zostały opisane w powyższych sekcjach.