Informacje ogólne
Zaćma to zmętnienie soczewki oka spowodowane starzeniem się organizmu. Zaćma utrudnia odbieranie bodźców z otaczającego nas świata. Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy, które w pełni przywraca funkcję narządu wzroku, jest zabieg chirurgiczny, a dokładniej – operacja usunięcia zaćmy.
Zaćma okres okołooperacyjny
Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich przygotowuje się do operacji zaćmy, ważne jest, aby wiedzieć, czego można się spodziewać na każdym etapie tego procesu. Ten przewodnik przeprowadzi Cię przez całą podróż, od przygotowania po rekonwalescencję.
Opis operacji zaćmy
Operacja zaćmy to zabieg mający na celu przywrócenie widzenia, które zostało zamazane przez zaćmę. Podczas tej operacji zmętniała soczewka wewnątrz oka, która powoduje zaburzenia widzenia, jest usuwana i zastępowana przezroczystą, sztuczną soczewką. Ta sztuczna soczewka jest znana jako soczewka wewnątrzgałkowa.
Wybór soczewki wewnętrzgałkowej
Czy Ty lub ktoś z Twoich bliskich rozważa operację zaćmy? Jest to zabieg, który pomógł milionom osób odzyskać wyraźne widzenie. Kluczową częścią tej operacji jest wybór odpowiedniej soczewki, zwanej jako soczewka wewnątrzgałkowa, która zastąpi zmętniałą soczewkę w oku. Ze względu na dostępność różnych typów soczewek wewnątrzgałkowych, z których każdy odpowiada innym potrzebom, dokonanie właściwego wyboru może znacząco wpłynąć na widzenie po operacji. Omówmy dostępne opcje w sposób łatwy do zrozumienia.
TEST NA ZAĆMĘ
(dr hab. n. med. Janusz Skrzypecki – chirurg zaćmy)
ZAĆMA – INFORMACJE OGÓLNE
Czym jest zaćma?
Zaćma inaczej zwana jest kataraktą i oznacza zmętnienie soczewki oka. Dochodzi do niej wraz ze starzeniem się organizmu, najczęściej po pięćdziesiątym roku życia, choć nie jest wykluczona nawet u dzieci.
Soczewka zbudowana jest z elastycznego białka i wodnistego płynu. Z wiekiem białko w soczewce zaczyna się gromadzić, wtedy soczewka mętnieje. Utrudnia to odbieranie bodźców z otaczającego nas świata. W początkowej fazie zaćmy soczewka oka traci elastyczność i przezierność, staje się żółta lub brunatna i przepuszcza mniej promieni świetlnych. Wtedy pacjent traci ostrość widzenia, zmniejsza się u niego nasycenie barw i obniża się kontrast. Pojawia się widzenia jak przez brudną szybę. Nieleczona zaćma może prowadzić do całkowitej utraty wzroku i trwałej ślepoty.
Rodzaje zaćmy
Zaćma oprócz wersji związanej z wiekiem może być też spowodowana urazami, stanami zapalnymi, chorobami drobnoustrojowymi, a nawet przyjmowaniem niektórych leków. Ma trzy główne rodzaje: zaćmę jądrową, zaćmę korową oraz zaćmę podtorebkową. Zaćma jądrowa charakteryzuje się zmętnieniem soczewki, które upośledza widzenie w dal. Zaćma korowa znajdująca się na osi widzenia upośledza widzenie. Jej objawami jest oślepienie światłem samochodów w nocy podczas jazdy oraz dwojenie obrazu. Natomiast, zaćma korowa znajdująca się na obwodzie soczewki może nie dawać żadnych objawów. Zaćma podtorebkowa pojawia się u młodszych pacjentów. Wśród objawów wymienia się zauważalne olśnienia i gorsze widzenie przy jasnym oświetleniu oraz pogarszające się widzenie z bliska, a nawet dwojenie.
Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy, która w pełni przywraca funkcję narządu wzroku, jest zabieg chirurgiczny, a dokładniej – operacja usunięcia zaćmy i wszczepienie soczewki wewnątrzgałkowej. To jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów okulistycznych.
Warszawa i operacja zaćmy? Zapraszamy do Okulistyki Akademickiej – zapewniamy profesjonalną diagnozę oraz opiekę.
Jakie są przyczyny zaćmy?
Predyspozycja do zaćmy może być genetyczna, jeśli ktoś w rodzinie cierpiał na to schorzenie. Ponadto niezdrowe nawyki, takie jak palenie papierosów, niezdrowa dieta i otyłość, a nawet długotrwałe narażenie na promieniowanie UV, mogą do niej doprowadzić. Zaćma często towarzyszy również innym chorobom ogólnoustrojowym, w tym cukrzycy, nadciśnieniu tętniczemu oraz chorobom tarczycy. Może mieć też związek z zaburzeniami w okresie okołoporodowym, gdy dziecko miało niską masę urodzeniową, przeszło zakażenie wirusowe, było narażone na promieniowanie jonizujące oraz konieczne stało się zastosowanie niektórych leków. Dodatkowo przeróżne choroby gałki ocznej mogą w dłuższej perspektywie wywołać zaćmą. Należą do nich małoocze, nowotwór złośliwy gałki ocznej (siatkówczak), brak tęczówki, zapalenie błony naczyniowej oraz retinopatia.
Jakie są objawy zaćmy?
Choroba taka jak zaćma może nie dawać żadnych objawów przez wiele lat. Kiedy obszar zmętnienia soczewki się zwiększy, mogą pojawić się pierwsze jej symptomy w jednym lub w obu oczach. Należą do nich:
- pogorszenie ostrości wzroku,
- widzenie przez mgłę,
- olśnienie powodowane rozszczepieniem promieni świetlnych,
- obecność w polu widzenia niewielkich punktów i plamek,
- zaburzenia w ocenie odległości,
- spadek wyrazistości i intensywności kolorów,
- trudność w czytaniu i oglądaniu telewizji.
ZAĆMA – OKRES OKOŁOOPERACYJNY
Wzrok powinniśmy kontrolować regularnie, najlepiej co 2 lub 3 lata. Osoby powyżej 65 roku życia powinny odwiedzać okulistę raz do roku. W przypadku długotrwałego występowania wspomnianych objawów lub problemów ze wzrokiem, utrudniających codzienne funkcjonowanie, powinniśmy niezwłocznie udać się do lekarza okulisty na wizytę.
Zapraszamy do nas na profesjonalną diagnozę, a w razie potrzeby na zabieg.
Przed zabiegiem usunięcia zaćmy – o czym pamiętać i na co zwrócić uwagę?
1. Badanie kwalifikacyjne
Podczas wizyty w naszym gabinecie przedstaw lekarzowi całą swoją historię zdrowotną, wymień wszystkie niepokojące Cię objawy i czas, od jakiego się utrzymują. Okulista zbada Twoje czy w mikroskopie okulistycznym. Oceni stan gałki ocznej i dna oka. Jeśli stwierdzi zaćmę, poinformuje Cię o stopniu jej zaawansowania. Określi, czy są obecne inne choroby oczu, które mogłyby ograniczyć efekt operacji. Zwróci również uwagę na ewentualne przeciwwskazania do zabiegu.
2. Obliczenie mocy soczewki
Jeśli pacjent zostanie zakwalifikowany do zabiegu, kolejnym etapem będzie obliczenie mocy soczewki, która zostanie wszczepiona do oka. Okulista przedstawi różne modele soczewek wewnątrzgałkowych oraz efekty poprawy wzroku, jakie one dają.
3. Leki na choroby ogólne
Chirurg wraz z anestezjologiem muszą wiedzieć o wszystkich zażywanych lekach, również tych bez recepty, a nawet o suplementach. Określą wspólnie, które leki i suplementy będą mogły być zażyte lub nie w dniu operacji.
4. Dodatkowe kroki
- Jeśli stosujesz jakieś krople do oczu na co dzień, zastosuj je również w dniu operacji. Jeśli lekarz zalecił Ci dodatkowe krople przed operacją – zastosuj się do jego zaleceń.
- Nie jedz i nie pij przez minimum 6 godzin przed operacją. Wymagany czas może być wydłużony do nawet 12 godzin, ale o tym, w razie potrzeby, poinformuje Cię lekarz.
- Przygotuj dom kilka dni przed operacją na okres swojej rekonwalescencji po zabiegu, umieszczając powszechnie używane przedmioty na łatwo dostępnym poziomie, aby uniknąć niepotrzebnego wysiłku.
Dzień operacji zaćmy krok po kroku
- Zazwyczaj do szpitala przybywasz około godziny przed zabiegiem. Otrzymasz krople przedoperacyjne, które rozszerzą źrenice.
- W czasie zabiegu pacjent otrzymuje dożylne leki uspokajające oraz przeciwbólowe. Dodatkowo chirurg zastosuje krople znieczulające na powierzchnię oka oraz zastrzyk przeciwbólowy podawany bezpośrednio do oka. Celem tego postępowania jest zapewnienie pacjentowi w 100% bezbolesnego zabiegu.
- Usuwanie zaćmy oraz wszczepianie soczewki wewnątrzgałkowej trwa do 30 minut.
- Po operacji odpoczniesz około 30 minut w strefie rekonwalescencji. Pielęgniarki będą monitorować Twoje parametry życiowe i udzielać instrukcji dotyczących wypisu.
- Pamiętaj, żeby poprosić osobę bliską o transport do domu. Podane w czasie operacji leki znieczulające wpłyną na Twoją zdolność do prowadzenia pojazdów!
Po operacji usunięcia zaćmy – warto wiedzieć
Dzień po operacji odbywa się pierwsza wizyta kontrolna. Lekarz poinformuje Cię o ewentualnych powikłaniach w trakcie operacji oraz o kolejnych wizytach.
- W ciągu pierwszych 24 godzin po operacji możesz doświadczać rozmytego widzenia, uczucia piasku lub obecności ciała obcego w oku. Są to normalne odczucia, które ulegną poprawie.
- Unikaj schylania się, podnoszenia ciężkich przedmiotów i intensywnych aktywności przez kilka tygodni. Może być zalecane noszenie ochronnych okularów, aby zapobiec przypadkowemu pocieraniu lub naciskowi na oko.
- Poprawę wzroku można zauważyć w ciągu kilku dni, ale pełne gojenie może zająć do 4-6 tygodni lub w wybranych przypadkach nawet dłużej. O wszystkim poinformuje Cię lekarz na konsultacji przed i pooperacyjnej.
- Regularne wizyty kontrolne są kluczowe dla monitorowania gojenia się oka i sukcesu operacji.
- Okulary dobierz 1 miesiąc po operacji. W tym czasie wada wzroku będzie już stabilna.
OPIS OPERACJI USUNIĘCIA ZAĆMY
Na czym polega operacja zaćmy? Czy operacja zaćmy boli?
W trakcie zabiegu chirurg wykona małe nacięcie znieczulonego oka, usunie zmętniałą soczewkę z oka i zastąpi ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Zazwyczaj jest to robione za pomocą techniki zwanej fakoemulsyfikacją. W większości przypadków zabieg wykonywany jest bez użycia szwów. Rany są tak małe, że nie wymagają szycia. Zabieg sam w sobie jest praktycznie bezbolesny, a większość pacjentów zgłasza jedynie niewielki dyskomfort. Pacjent podczas zabiegu jest świadomy, a anestezjolog podaje mu leki pomagające zachować spokój i odprężenie.
WYBÓR SOCZEWKI WEWNĄTRZGAŁKOWEJ
Soczewki wewnątrzgałkowe dzielą się na: soczewki jednoogniskowe, soczewki wieloogniskowe, soczewki o rozszerzonej głębi ostrości (EDOF) oraz soczewki toryczne. Każde z nich ma swoje zalety i wady. Poznaj je.
Soczewki jednoogniskowe zapewniają doskonałe widzenie w dal (podczas oglądania telewizji czy jazdy samochodem), niestety do wykonywania czynności bliskich, takich jak czytanie czy praca przy komputerze będziesz potrzebować okularów.
Soczewki wieloogniskowe są jak okulary progresywne, pozwalają na wyraźne widzenie zarówno blisko, jak i daleko. Chociaż jakość widzenia w dali jest niższa niż w soczewkach jednoogniskowych. Dodatkowo u niektórych pacjentów po wszczepieniu tej soczewki mogą występować zjawiska w postaci poświaty wokół źródeł światła (efekt halo i glare).
Soczewki o rozszerzonej głębi ostrości (EDOF) rozciągają ostrość, zapewniają dobre widzenie na dalekie i średnie odległości np. przy komputerze. Niestety nie gwarantują dobrego widzenia z bliska. Mogą powodować zjawiska optyczne, takie jak poświata czy aureola wokół źródeł światła. Po ich wszczepieniu pacjent do patrzenia z bliska musi używać okularów. Polecane modele to TECNIS Symfony, Alcon Vivity, SiFi MiniWell i Lucidis.
Soczewki toryczne mogą zapewnić wyraźniejsze widzenia w przypadku astygmatyzmu, korygują ostrość, poprawiają widzenie w dal oraz percepcję kolorów. Zarówno soczewki jednoogniskowe, o rozszerzonej głębi ostrości, jak i wieloogniskowe mogą być dodatkowo soczewkami torycznymi.
O czym warto pamiętać, wybierając soczewki?
Wybierając soczewkę wewnątrzgałkową, należy wziąć pod uwagę:
- Inne choroby oczu – jeśli cierpisz na inne choroby oczu oprócz zaćmy, niektóre soczewki mogą w Twoim przypadku się nie sprawdzić.
- Względy budżetowe – soczewki jednoogniskowe są objęte ubezpieczeniem i są refundowane przez NFZ, w przeciwieństwie do bardziej zaawansowanych modeli.
- Codzienne czynności – czy spędzasz dużo czasu czytając lub pracując przy komputerze? Czy okulary są dla Ciebie niewygodne? Odpowiedzi na te pytania mogą pomóc w dokonaniu wyboru.
- Jazda nocą – jeśli dużo jeździsz nocą, soczewki wieloogniskowe mogą nie być najlepszym wyborem ze względu na możliwe odblaski.
- Astygmatyzm – jeśli cierpisz na astygmatyzm, soczewki toryczne będą najlepszym wyborem.
Soczewki – porównanie
