Zapalenie oczodołu – poważna infekcja okulistyczna

Zapalenie oczodołu to poważna infekcja, która dotyka miękkie tkanki oczodołu. W przeciwieństwie do zapalenia przedprzegrodowego, które jest bardziej powierzchowne, zapalenie oczodołu odnosi się do infekcji, która rozszerza się na głębsze tkanki miękkie oczodołu i może powodować poważne powikłania, jeśli nie zostanie szybko zdiagnozowana.

Przyczyny i czynniki ryzyka zapalenia oczodołu

Najczęstszą przyczyną zapalenia oczodołu jest szerzenie się zakażenia z zatok na obrębie oczodołu. Jest to szczególnie powszechne u dzieci poniżej 10. roku życia, gdzie zapalenie zatok często obejmuje zatoki sitowe, które oddziela od oczodołu jedynie cienka przegroda kostna. Inne główne przyczyny zapalenia oczodołu to infekcje mające swoje pierwotne źródło na powiekach, zapalenia woreczka łzowego, infekcje ucha środkowego, a także zakażenia krwi. Do czynników ryzyka należą również niedawne infekcje górnych dróg oddechowych, urazy oraz zabiegi chirurgiczne.

Objawy zapalenia oczodołu i diagnoza

Zapalenie tkanek miękkich oczodołu objawia się bolesnością, zaczerwienieniem oka, obrzękiem powiek oraz typowymi objawami, takimi jak ból oka przy poruszaniu okiem, podwójne widzenie czy zaburzenia widzenia. Często towarzyszy gorączka, złe samopoczucie oraz ogólne osłabienie. W diagnostyce niezbędne są badania obrazowe, przede wszystkim tomografia komputerowa oczodołów oraz rezonans magnetyczny, które pozwalają na dokładnej lokalizacji procesów zapalnych i wykluczenie powikłań, takich jak ropień podokostnowy czy ropień oczodołu. W badaniu klinicznym ocenia się również ostrość wzroku, ciśnienie wewnątrzgałkowe, ruchomość gałek ocznych oraz obecność wytrzeszczu gałki ocznej.

Drobnoustroje wywołujące zapalenie oczodołu

Najczęstszymi patogenami wywołującymi zapalenie oczodołu są bakterie Gram-dodatnie, w tym Streptococcus pneumoniae i Staphylococcus aureus.

Leczenie zapalenia oczodołu

Leczenie zapalenia oczodołu wymaga hospitalizacji i podawania antybiotyków dożylnych, często z zastosowaniem terapii skojarzonej z kwasem klawulanowym. W ciężkich przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna, obejmująca drenaż ropnia oczodołu lub ropnia podokostnowego. W trakcie terapii monitoruje się ostrość wzroku i stan nerwu wzrokowego, aby zapobiec neuropatiom nerwu wzrokowego i utracie wzroku. W niektórych przypadkach stosuje się także kortykosteroidy.

Zapobieganie progresji zapalenia oczodołu

Podstawą profilaktyki jest szybkie i skuteczne leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, zapalenia zatok oraz zapalenia woreczka łzowego. Ważne jest również leczenie infekcji powiek, ucha środkowego oraz zębów, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia na tkanki miękkie oczodołu.

Diagnostyka

Diagnoza zapalenia oczodołu opiera się na badaniu klinicznym, które obejmuje ocenę wytrzeszczu, zaczerwienienia i obrzęku spojówek, bólu przy ruchach oka, zaburzeń ruchomości gałek ocznych oraz gorączki, które wskazują na objęcie zapaleniem tkanek miękkich oczodołu. Dodatkowo wykonuje się morfologię krwi, badania obrazowe takie jak tomografia komputerowa oczodołów i rezonans magnetyczny, a w razie obecności wydzieliny ropnej – posiewy mikrobiologiczne.

Objawy ropnia oczodołu

W przebiegu zapalenia oczodołu może dojść do powstania ropnia oczodołu, który objawia się wytrzeszczem gałki ocznej, ograniczeniem ruchomości gałek ocznych oraz bólem przy poruszaniu okiem. Zapalenie nerwu wzrokowego prowadzi do pogorszenia ostrości wzroku, a ciśnienie wewnątrzgałkowe często wzrasta. Skóra w okolicy oka może być ciepła w dotyku, a ból nasilony przez dotyk i ruchy gałki ocznej.

Diagnoza różnicowa

Należy wykluczyć inne choroby o podobnych objawach, takie jak idiopatyczne zapalenie oczodołu, nowotwory (np. limfangioma, hemangioma, chłoniak), urazy (krwotok zaoczodołowy, emfizema oczodołu) oraz zaburzenia endokrynologiczne, np. orbitopatia tarczycowa.

Prognoza

Przy szybkim rozpoznaniu i agresywnym leczeniu medycznym oraz chirurgicznym rokowania są doskonałe, a ryzyko powikłań, takich jak zapalenie opon mózgowych czy utrata wzroku, znacznie się zmniejsza.

Bibliografia

https://eyewiki.aao.org/Orbital_Cellulitis