Jaskra. Objawy początkowe u dzieci i dorosłych

Jaskra, grupa zaburzeń oczu charakteryzujących się postępującym uszkodzeniem nerwu wzrokowego, jest jedną z głównych przyczyn ślepoty na świecie, przy czym najbardziej rozpowszechnionym typem jest jaskra pierwotna otwartego kąta (POAG). W przeciwieństwie do wielu innych chorób, jaskra zazwyczaj nie daje objawów do momentu wystąpienia znaczącej utraty wzroku, co podkreśla krytyczne znaczenie regularnych badań oczu dla wczesnego wykrycia i leczenia tej choroby. Pierwsze objawy jaskry są niezauważalne dla pacjentów!

Przyczyny jaskry

POAG powstaje na skutek wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP) wynikającego z zaburzeń równowagi między produkcją a odpływem cieczy wodnistej, płynu znajdującego się w oku. Zidentyfikowano wiele czynników ryzyka związanych z rozwojem POAG, w tym wiek, historię rodzinną, pochodzenie etniczne, krótkowzroczność, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze oraz niektóre czynniki związane ze stylem życia i odżywianiem. Spośród nich podwyższone IOP, starzenie się i afrykańskie pochodzenie okazują się najważniejsze.

Mechanizmy prowadzące do uszkodzenia nerwu wzrokowego w POAG są złożone i nie są w pełni zrozumiałe. Chociaż podwyższone IOP jest głównym czynnikiem, istnieją także czynniki niezwiązane z IOP, takie jak problemy naczyniowe, deficyty czynników neurotroficznych, neurotoksyczność i uszkodzone mechanizmy naprawy komórkowej.

Leczenie jaskry

Biorąc pod uwagę złożoną etiologię i nieodwracalny charakter choroby, leczenie jaskry skupia się przede wszystkim na obniżeniu IOP w celu spowolnienia postępu choroby. Początkowe interwencje zazwyczaj obejmują:

– leki stosowane miejscowo lub doustnie,
– trabekuloplastykę laserową,
– procedury chirurgiczne.

Jaskra u dzieci

Jaskra u dzieci, rzadka, ale poważna choroba oczu, stawia wyjątkowe wyzwania w zakresie diagnozy i leczenia. W przeciwieństwie do jaskry u dorosłych, która wynika głównie z naturalnego procesu starzenia się, jaskra u dzieci powstaje z różnych przyczyn, takich jak wady wrodzone, zespoły systemowe oraz przyczyny wtórne związane z innymi chorobami oczu. Krytyczny etap rozwoju oka podczas niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa dodatkowo komplikuje przebieg choroby, czyniąc ją wyraźnie inną jednostką chorobową od jaskry u dorosłych.

Ta forma jaskry, często charakteryzująca się podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym (IOP), może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego, powodując istotne zaburzenia widzenia, a nawet ślepotę, jeśli nie zostanie wykryta i leczona w odpowiednim czasie. Młody wiek pacjentów, zróżnicowanie w prezentacji klinicznej oraz konieczność znieczulenia ogólnego do dokładnego badania to tylko niektóre z kluczowych wyzwań, z jakimi muszą zmierzyć się specjaliści zajmujący się tą chorobą.

Chociaż pierwsze objawy jaskry u dzieci, takie jak zwiększona średnica rogówki, światłowstręt i nadmierne łzawienie, mogą sugerować możliwość jaskry, ostateczne rozpoznanie wymaga szczegółowej oceny podczas znieczulenia, ze względu na niemożność współpracy pacjenta podczas pełnego badania. Istotne jest również pamiętanie, że każde dziecko może prezentować różne objawy w zależności od konkretnego podtypu jaskry, co sprawia, że kluczowe jest dla lekarzy posiadanie wszechstronnego zrozumienia różnych manifestacji choroby.

Jaskra u dzieci wymaga więc specjalistycznej wiedzy i podejścia dostosowanego do wieku dziecka, ogólnego stanu zdrowia i konkretnych warunków ocznych. Jest to ciągłe balansowanie między monitorowaniem zdrowia oczu dziecka a zapewnieniem jak najmniej inwazyjnych, a jednocześnie skutecznych strategii leczenia, aby zachować ich wzrok i poprawić jakość życia.

Subiektywne objawy u pacjentów z jaskrą

Jaskra to choroba, która wiąże się z różnymi objawami i może w inny sposób wpływać na różnych pacjentów. Niestety, brakuje nam jeszcze wiedzy na temat tego, które objawy pacjenci uważają za najbardziej kłopotliwe.

Istnieją różne narzędzia, które pomagają nam zrozumieć, jak jaskra wpływa na życie pacjentów, ale żadne z nich nie jest idealne. Często pomijają one niektóre szczegóły lub subtelności tego, co pacjent rzeczywiście przeżywa.

Jedno z ostatnich badań, które analizowałem, opisywało doświadczenia 401 pacjentów z jaskrą. Zaskakująco, większość z nich (57%) nie zgłaszała żadnych objawów, szczególnie na wczesnych etapach choroby. Ale w miarę jak choroba postępowała, coraz więcej pacjentów zaczynało zgłaszać objawy. Mimo to, nawet na późniejszych etapach choroby, prawie połowa pacjentów nadal nie zgłaszała żadnych objawów.

Pacjenci, którzy zgłosili objawy, najczęściej skarżyli się na problemy z widzeniem i na tak zwane objawy choroby powierzchni oka (OSD), które obejmują: suchość oka, pieczenie lub swędzenie. Zauważyliśmy, że te objawy stawały się częstsze wraz z postępem choroby, szczególnie u starszych pacjentów.

Wielu pacjentów z jaskrą ma objawy OSD, a niektóre badania wykazały, że prawie połowa pacjentów z jaskrą doświadczyła tych objawów. Wydaje się, że częstość występowania tych objawów jest związana z liczbą różnych leków, które pacjent musi przyjmować.

Na szczęście, leczenie jaskry rozwija się i mamy coraz więcej opcji do dyspozycji. Oprócz tradycyjnych leków na objawy OSD, takich jak sztuczne łzy, ciepłe kompresy, i higiena powiek, mamy też nowe leki bez konserwantów, które mogą pomóc zmniejszyć te objawy i poprawić jakość życia pacjentów.

Ważne jest, aby pamiętać, że każdy pacjent jest inny i ważne jest, aby zrozumieć i analizować objawy, które najbardziej go niepokoją. Naszym celem jest poprawa jakości życia naszych pacjentów z jaskrą, a to oznacza, że musimy słuchać tego, co mają do powiedzenia i dostosować ich leczenie do ich indywidualnych potrzeb.

Bibliografia

https://eyewiki.aao.org/Primary_Open-Angle_Glaucoma

https://eyewiki.org/Juvenile_Open_Angle_Glaucoma

https://www.reviewofophthalmology.com/article/pediatric-glaucoma-a-review-of-the-basics

Fernandez Lopez E, et al. Symptoms reported by patients with varying stages of glaucoma: review of 401 cases. Can J Ophthalmol. 2014 Oct;49(5):420-5.

Giangiacomo A, et al.  Pediatric glaucoma: review of recent literature. Curr Opin Ophthalmol. 2017 Mar;28(2):199-203.