Ból gałki ocznej – co może oznaczać?

Ból oka to relatywnie częsta dolegliwość i jednocześnie jedna z częstszych przyczyn, dla których pacjenci poszukują pomocy okulisty. Ból oka to odruchowa reakcja organizmu na urazy, infekcje i zapalenia. W zależności od przyczyny ból może być związany z mruganiem, czy poruszaniem gałką oczną. W niektórych sytuacjach ból może promieniować w kierunku oczodołu oraz całej głowy.

Ból oka może wynikać bezpośrednio z problemów z okiem i jego przylegającymi strukturami (przydatkami oka) lub wynikać z nieprawidłowego funkcjonowania innych układów, takich jak np. ośrodkowy układ nerwowy. Niezależnie od przyczyny ból gałki ocznej powinien być pilnie skonsultowany z okulistą, gdyż może wynikać ze schorzeń, które mogą grozić utratą wzroku lub zdrowia.

W tym wpisie prześledzimy potencjalne przyczyny bólu oka. Dzięki temu pacjenci będą mogli lepiej radzić sobie ze zrozumieniem swoich objawów.

Ból oka wynikający z zaburzeń powierzchni oka, spojówki i rogówki

Nieinfekcyjne stany spojówki i rogówki zaczynają się od uczucia kłucia i tępego bólu, który nasila się podczas ruchów oka wraz z postępem choroby. W przeciwieństwie do innych przyczyn bólu oka, ból pacjenta znika po podaniu do oka kropli znieczulających. Ból oka wynikający z zaburzeń powierzchni oka często łączy się z zaczerwienieniem, łzawieniem i wydzieliną. Dodatkowe objawy mogą wskazywać na konkretny proces chorobowy: swędzenie i pocieranie oka połączone ze śluzową wydzieliną wskazują na alergiczne schorzenia oka. Nagłe wystąpienie łagodnego bólu z rozlanym zaczerwienieniem spojówek i ropną wydzieliną może wskazywać na wirusowe lub bakteryjne zapalenie spojówek. Należy jednak podkreślić, że na podstawie samych objawów nie można odpowiedzialnie zróżnicować łagodnych schorzeń powierzchni oka od poważniejszych zaburzeń, w tym owrzodzenia rogówki. W związku z powyższym ból oka powinien być zawsze skonsultowany z okulistą.

Ciało obce spojówki lub rogówki jako przyczyna bólu oka

Czynności takie jak kucie czy szlifowanie mogą prowadzić do urazu i wbicia się ciała obcego w spojówkę lub rogówkę. W przypadku podejrzenia obecności ciała obcego na powierzchni oka lub wewnątrz gałki ocznej należy pilnie skonsultować się z okulistą.

Erozja rogówki jako przyczyna bólu oka

Erozja rogówki to częsta przyczyna bólu oka. Wynika ona z uszkodzenia najbardziej powierzchownej warstwy rogówki tj. nabłonka rogówki. Uraz ten może pojawić się samoistnie lub na skutek niewielkiego urazu. Erozja rogówki wymaga zastosowania antybiotyku oraz leków przeciwbólowych

Zapalenie rogówki jako przyczyna bólu oka

Silny ból wynikający z infekcyjnego zapalenia rogówki wynika z bardzo bogatego unerwienia rogówki. Bólowi gałki ocznej w przypadku zapalenia rogówki może towarzyszyć obrzęk powiek, silne zaczerwienienie, łzawienie, światłowstręt oraz zaburzenia widzenia. W rzadkich sytuacjach ból jest mały np. w przypadku neurotroficznego zapalenia rogówki, czy w przypadku wirusowego zapalenia rogówki. Podstawą diagnostyki oraz późniejszego leczenia jest badanie mikrobiologiczne, które powinno być przeprowadzone jak najszybciej. Wszystkie przypadki infekcyjnego zapalenia rogówki wymagają pilnej konsultacji okulistycznej.

Jaskra jako przyczyna bólu oka

Jaskra jest zwykle bezbolesną chorobą, co przysporzyło jej miano „cichego złodzieja wzroku”. W przypadku większości postaci jaskry ból nie jest zauważalny ze względu na przewlekły charakter choroby. Istnieją jednak pewne sytuacje, w których jaskra objawia się bólem. W takiej sytuacji konieczna jest pilna interwencja okulistyczna.  Ból w jaskrze jest związany z gwałtownym wzrostem ciśnienia w oku. Nagły, silny ból oka, zaburzenia widzenia (spowodowane obrzękiem rogówki) i tęczowe halo są charakterystyczne dla gwałtownego wzrostu ciśnienia w oku. Ból ten może promieniować do oczodołu, głowy, uszu, zatok, a nawet zębów (wzdłuż nerwu trójdzielnego). Gwałtownemu wzrostowi ciśnienia w oku mogą towarzyszyć również nudności. Sytuacja taka wymaga szybkiego obniżenia ciśnienia w oku. W przeciwnym razie może dojść do trwałego uszkodzenia wzroku.

Zapalenie nadtwardówki jako przyczyna bólu oka

Zapalenie nadtwardówki to stan zapalny dotyczący tkanki położonej między spojówką a twardówką. W większości przypadków zapalenie nadtwardówki nie wymaga leczenia i nie jest związane z powikłaniami, czy utratą wzroku. Stan ten zwykle ustępuje w ciągu 2-21 dni. Pacjent może odczuwać lekki ból lub zgłaszać tkliwość w reakcji na dotyk. Leczenie obejmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz krople nawilżające. W przypadkach nawracającego zapalenia nadtwardówki wskazana może być konsultacja reumatologiczna, w celu wykluczenia choroby tkanki łącznej stanowiącej potencjalną przyczynę zapalenia nadtwardówki.

Zapalenie twardówki jako przyczyna bólu oka

Zapalenie twardówki to bolesny stan, które występuje z powodu procesu autoimmunologicznego lub wtórnie do infekcji. Nieleczone zapalenie twardówki może prowadzić do destrukcji ściany gałki ocznej i utraty wzroku.  Jest to jedno z najbardziej bolesnych schorzeń dotyczących oka i powinno być traktowane jako nagły przypadek. Pacjenci chorujący na zapalenie twardówki skarżą się na ból promieniujący do czoła, ucha, twarzy oraz skóry głowy i szczęki. Ból może być na tyle silny, że wybudza pacjenta ze snu. Leczenie zapalenia twardówki może wymagać leczenia immunosupresyjnego i/lub przeciwinfekcyjnego.

Zapalenie błony naczyniowej jako przyczyna bólu oka

Zapałenie błony naczyniowej często objawia się tępym, pulsującym bólem oka i w związku z tym może być przez niespecjalistów mylone z zapalenie spojówek. Jeżeli doświadczasz takich objawów jak ból, nadwrażliwość na światło i zaczerwienienie oka bez współnistniejącej wydzieliny powinieneś zgłosić się do lekarza okulisty w celu wykluzenia zapalenia błony naczyniowej. Leczenie zapalenie błony naczyniowej najczęściej wymaga miejscowego stosowania steroidów.

Choroby siatkówki jako przyczyna bólu oka

Siatkówka jest częścią oka, która nie ma receptorów bólu, więc nawet jeżeli dojdzie do jej rozdarcia lub odwarstwienia, nie będziesz odczuwać bólu. Należy jednak pamiętać, że pewne choroby obejmujące siatkówkę takie jak zespół niedokrwienny oka (OIS) i zapalenie wewnątrzgałkowe mogą objawiać się bólem. OIS może powodować tępy, pulsujący ból, który promieniuje od oka do twarzy i głowy, podczas gdy zapalenie wewnątrzgałkowe często charakteryzuje się silnym bólem po operacji wewnątrzgałkowej.

Choroby neurookulistyczne jako przyczyna bólu oka

Neurookulistyka zajmuje się chorobami z pogranicza układu nerwowego i oka. Stany takie jak zapalenie nerwu wzrokowego, idiopatyczne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe  (IIH) i porażenia nerwów czaszkowych mogą powodować ból oka i wymagają natychmiastowej pomocy medycznej.

Choroby powiek i oczodołu jako przyczyna bólu oka

Ból  powiek, przydatków oka lub oczodołu może być objawem infekcji lub zapalenia, takiego jak jęczmień lub gradówka, a w cięższych przypadkach przedprzegrodowe zapalenie oczodołu. W wielu przypadkach ból zlokalizowany w powiekach i oczodole wymaga specjalistycznej diagnostyki i leczenia.

Ból oka u dzieci

U dzieci ból oczu może być trudny do zdiagnozowania, ponieważ często nie potrafią one dokładnie opisać swoich dolegliwości.  W związku z tym ważne jest zrozumienie niektórych powszechnych przyczyn bólu oczu u dzieci, aby skutecznie diagnozować i leczyć Przyczyny mogą obejmować ciała obce spojówki lub rogówki, alergiczne choroby oczu i pryszczykowe zapalenie spojówki i rogówki. Alergiczne zapalenie spojówek zwykle obserwowane jest u małych dzieci, a głównym objawem jest pocieranie oka. Umiarkowany lub silny ból z wydzieliną i światłowstrętem sugeruje rozwój owrzodzenia tarczowatego i wskazuje na ciężką chorobę alergiczną. Pamiętajcie, że regularne kontrole wzroku są ważne dla zdrowia waszych dzieci, zwłaszcza jeśli zauważycie u nich jakiekolwiek problemy z oczami.