Zez rozbieżny a zez zbieżny – na czym polegają i czym się różnią?
Zez to częste schorzenie okulistyczne, które dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Polega na nieprawidłowym ustawieniu oczu – jedno z nich nie patrzy w tę samą stronę co drugie, co prowadzi do zaburzeń widzenia oraz problemów ze skupieniem wzroku. Najczęściej spotykane formy to zez rozbieżny i zez zbieżny. Czym dokładnie się różnią? Odpowiedź znajdziesz poniżej.
Zez rozbieżny – co to jest?
Zez rozbieżny (exotropia) występuje, gdy jedno z oczu jest skierowane na zewnątrz, podczas gdy drugie patrzy prosto. Tego typu zez jest często widoczny u dzieci, choć może pojawić się również u dorosłych, szczególnie w wyniku urazów lub chorób neurologicznych. Przyczynami zeza rozbieżnego mogą być problemy z mięśniami oczu, nieprawidłowości neurologiczne czy czynniki genetyczne.
Zez rozbieżny u dzieci jest powszechnym zjawiskiem i zwykle rozwija się przed 6. rokiem życia. Rodzice często zauważają, że oko dziecka „ucieka” na zewnątrz, szczególnie podczas zmęczenia lub patrzenia na dalekie obiekty. W leczeniu wykorzystuje się różne metody, od ćwiczeń okulistycznych po korekcję optyczną i, w cięższych przypadkach, interwencje chirurgiczne. Operacja zeza rozbieżnego może skutecznie poprawić ustawienie oczu i funkcję widzenia obuocznego.
Co może być przyczyną zeza rozbieżnego?
Przyczyny zeza rozbieżnego są złożone, a jednym z czynników ryzyka jest historia rodzinna. Problem ten bywa również związany z innymi zaburzeniami, takimi jak porażenia mięśni oczu, guzy mózgu czy choroby genetyczne. W niektórych przypadkach występuje zez rozbieżny naprzemienny, gdzie oczy na zmianę uciekają na zewnątrz.
Zez zbieżny – charakterystyka
Zez zbieżny (esotropia) to przypadłość, w której jedno oko jest skierowane do wewnątrz, w stronę nosa. Występuje u dzieci i dorosłych, lecz najczęściej diagnozuje się go we wczesnym dzieciństwie. Zez zbieżny u dziecka może być spowodowany nie korygowaną nadwzrocznością, co wymaga dodatkowego wysiłku przy skupianiu wzroku, powodując wciąganie oka w kierunku nosa. Inne przyczyny obejmują problemy neurologiczne oraz czynniki genetyczne.
Jedną z odmian tego schorzenia jest zez jawny towarzyszący zbieżny, w którym oko zawsze jest zwrócone do wewnątrz. W przypadku zeza zbieżnego często zaleca się noszenie okularów korekcyjnych, stosowanie ćwiczeń oczu oraz – jeśli inne metody nie przynoszą poprawy – wykonanie operacji.
Jakie są różnice między zezem rozbieżnym a zbieżnym?
Główna różnica między zezem rozbieżnym a zbieżnym polega na kierunku odchylenia oka. W zezie rozbieżnym oko ucieka na zewnątrz, podczas gdy w zezie zbieżnym jest skierowane do wewnątrz. Oba rodzaje mogą być naprzemienne, co oznacza, że jedno i drugie oko na zmianę wykazuje nieprawidłowe ustawienie, co może wpływać na zdolność widzenia obuocznego.
Kiedy warto udać się do okulisty?
Każde dziecko z podejrzeniem zeza powinno zostać zbadane przez okulistę, najlepiej do 4. miesiąca życia, jeśli objawy są widoczne. Okulista dziecięcy przeprowadzi dokładne badanie i zaproponuje najlepszą formę leczenia. Wczesna diagnoza jest kluczowa, aby uniknąć komplikacji, takich jak niedowidzenie czy utrata zdolności do postrzegania głębi. U dorosłych zez może być objawem poważniejszych schorzeń neurologicznych, dlatego nagłe pojawienie się zeza lub podwójnego widzenia wymaga natychmiastowej konsultacji medycznej.
Podsumowanie
Zez rozbieżny i zez zbieżny to schorzenia wymagające uwagi specjalisty. Wczesna interwencja, odpowiednie leczenie oraz regularne kontrole mogą zapewnić pacjentom zdrowe widzenie i lepszą jakość życia. Jeśli zauważasz rozbieżność oczu u swojego dziecka lub niepokoją Cię zmiany w Twoim wzroku, nie zwlekaj – umów się na wizytę u okulisty dziecięcego.
Bibliografia
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/strabismus-eye-misalignment
