Zawał oka – co to jest i co robić w jego sytuacji?

Zawał oka, znany również jako zator tętnicy środkowej siatkówki (ang. central retinal artery occlusion), to potoczna nazwa odnosząca się do różnych stanów niedokrwiennych w obrębie siatkówki, wynikających z zamknięcia naczyń siatkówki i zablokowania przepływu krwi do oka. Stan ten jest poważny i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, ponieważ brak przepływu krwi oraz składników odżywczych do siatkówki może prowadzić do trwałych uszkodzeń wzroku, a nawet do ślepoty. W tym artykule omówimy zawał oka, jego objawy, przyczyny oraz metody leczenia.

Zawał oka – objawy

Objawy zawału oka mogą rozwijać się powoli lub mogą pojawić się nagle. Najczęściej obejmują jedno oko i mogą różnić się w zależności od tego, która część siatkówki jest dotknięta zaburzeniem przepływu krwi. Oto najczęstsze objawy zawału oka:

• Niewyraźne widzenie – wzrok może stopniowo się pogarszać lub stać się rozmazany po jednej stronie pola widzenia.
• Mroczki – w polu widzenia mogą pojawić się małe, szare plamy, tzw. „mroczki” lub ciemne cienie.
• Całkowita utrata wzroku – może nastąpić stopniowo lub nagle, przy czym utrata wzroku może być częściowa lub całkowita, często bezbolesna.
• Brak reakcji źrenicy – w wyniku niedokrwienia siatkówki może pojawić się brak reakcji źrenicy na światło.
• Uczucie ucisku – choć zawał oka zazwyczaj nie powoduje bólu, w niektórych przypadkach może wystąpić uczucie ucisku lub dyskomfort w okolicy dotkniętego oka.

Objawy te mogą być mylące, a czasami pacjenci mogą odczuwać chwilową poprawę, co sprawia, że zwlekają z wizytą u lekarza. Należy jednak pamiętać, że zawał oka jest stanem nagłym i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, najlepiej na ostrym dyżurze okulistycznym. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większa szansa na uratowanie wzroku.

Przyczyny zawału oka

Zawał oka jest wynikiem zablokowania przepływu krwi do siatkówki, najczęściej spowodowanego obecnością materiału zatorowego, takim jak zakrzep lub zmiany miażdżycowe w tętnicy szyjnej, które prowadzą do zatoru tętnicy siatkówki lub zatoru gałęzi tętnicy środkowej siatkówki. Do najczęstszych przyczyn zawału oka należą:

• Nadciśnienie tętnicze – podwyższone ciśnienie krwi może uszkadzać naczynia krwionośne siatkówki i zwiększać ciśnienie wewnątrzgałkowe, co sprzyja powstawaniu zakrzepów.
• Cukrzyca – choroba ta może uszkadzać naczynia krwionośne siatkówki, prowadząc do niedokrwienia i rozwoju retinopatii cukrzycowej.
• Choroby sercowo-naczyniowe – miażdżyca, wysokie poziomy cholesterolu oraz inne problemy z sercem mogą sprzyjać powstawaniu zatorów.
• Jaskra – podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe zwiększa ryzyko zakrzepicy naczyń siatkówki.
• Palenie tytoniu – nałóg ten zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów i innych problemów z krążeniem.

Kluczowym czynnikiem w leczeniu zawału oka jest szybkość interwencji. Im szybciej zostanie podjęte leczenie, tym większe są szanse na częściowe lub całkowite odzyskanie wzroku.

Zawał oka – rokowania

Rokowania po zawale oka zależą od stopnia uszkodzenia siatkówki oraz od tego, jak długo krew była zablokowana. Jeśli przepływ krwi zostanie przywrócony w krótkim czasie, istnieje szansa na poprawę wzroku. Jednak w przypadkach, gdy leczenie jest opóźnione, możliwe są poważne komplikacje, takie jak:

• Obrzęk plamki żółtej – prowadzący do dalszej utraty ostrości wzroku.
• Neowaskularyzacja – rozwój nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych, które mogą prowadzić do przedarcia siatkówki i odwarstwienia siatkówki.
• Ślepota – w najcięższych przypadkach zawał oka może prowadzić do trwałej utraty wzroku.

Regularne wizyty u okulisty oraz monitorowanie stanu zdrowia oczu są kluczowe, zwłaszcza dla osób z czynnikami ryzyka, takimi jak nadciśnienie, cukrzyca czy choroby serca.

Podsumowanie

Zawał oka to poważny stan wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Szybka diagnoza, często wspomagana badaniem metodą optycznej koherentnej tomografii (OCT), oraz leczenie mogą poprawić rokowania i zapobiec trwałej utracie wzroku. Jeśli zauważysz objawy zawału oka, takie jak nagła utrata wzroku, zamglenie czy mroczki, skontaktuj się z lekarzem jak najszybciej, aby zwiększyć szanse na skuteczne leczenie.

Bibliografia

https://www.healthline.com/health/stroke/eye-stroke