Zatkany kanalik łzowy – przyczyny, objawy i leczenie

Zatkany kanalik łzowy to dolegliwość, w której odpływ łez z oka jest utrudniony lub całkowicie zablokowany. Może to prowadzić do łzawienia, dyskomfortu oraz zwiększonego ryzyka infekcji. Problem ten występuje najczęściej u niemowląt, ale może również dotykać dorosłych. Na szczęście w większości przypadków zatkany kanalik łzowy jest możliwy do wyleczenia.

Czym jest zatkany kanalik łzowy?

Kanalik łzowy odpowiada za odprowadzanie łez z oka do nosa. Gdy odpływ ten jest zablokowany, łzy cofają się do oka, co prowadzi do objawów, takich jak nadmierne łzawienie, zaczerwienienie lub nawet infekcje.

Do zablokowania może dochodzić w różnych miejscach układu łzowego:

• Punkty łzowe – drobne otwory na górnej i dolnej powiece, które zbierają łzy.
• Kanaliki łzowe – przewody prowadzące łzy do większego przewodu – kanału nosowo-łzowego.
• Kanał nosowo-łzowy – końcowy odcinek układu łzowego, który odprowadza łzy do jamy nosowej.

Objawy zatkanego kanalika łzowego

Objawy zatkanego kanalika łzowego mogą się różnić w zależności od nasilenia i przyczyny problemu. Najczęstsze z nich to:

• Nadmierne łzawienie (epiphora).
• Gromadzenie się wydzieliny na powiekach i rzęsach, zwłaszcza rano.
• Zaczerwienienie i opuchlizna w okolicy oka.
• Rozmyte widzenie.
• Częste pocieranie oczu przez dziecko.

W przypadku infekcji mogą pojawić się dodatkowe symptomy:

• Ból oka lub okolic zatkanego kanalika.
• Gorączka.
• Zaczerwienienie białek oka.

Zatkany kanalik łzowy u dzieci i niemowląt

Zatkany kanał łzowy u niemowląt to problem bardzo częsty – dotyczy od 6% do 20% noworodków. Główną przyczyną jest niewykształcona do końca tzw. zastawka Hasnera, która powinna otworzyć się przed narodzinami. Niedrożny kanał łzowy u niemowląt objawia się nadmiernym łzawieniem i gromadzeniem wydzieliny w kąciku oka.

Przyczyny zatkanego kanalika łzowego

U niemowląt:

• Niewykształcona zastawka Hasnera, która blokuje odpływ łez.

U dorosłych:

• Infekcje przewlekłe, które prowadzą do bliznowacenia w układzie łzowym.
• Urazy twarzy lub nosa, które uszkadzają przewody łzowe.
• Zwężenie przewodów łzowych związane z wiekiem.
• Guzy lub kamienie łzowe (dacryoliths).

Leczenie zatkanego kanalika łzowego

Leczenie u niemowląt:

W przypadku dzieci najczęściej stosuje się masaż kanalików łzowych, który pomaga odblokować zastawkę Hasnera. Pediatra lub okulista dziecięcy pokaże, jak prawidłowo wykonać masaż. W większości przypadków problem ustępuje samoistnie do 12. miesiąca życia dziecka.

Leczenie u dorosłych:

• Antybiotyki – w przypadku infekcji stosuje się krople lub maści antybiotykowe.
• Płukanie kanalików łzowych – wykonywane przez okulistę w celu usunięcia blokady.
• Poszerzanie i sondowanie – za pomocą specjalnych narzędzi okulista udrażnia kanały łzowe.
• Balonikowanie – zaawansowana metoda polegająca na delikatnym rozszerzeniu przewodów za pomocą balonika.
• Stentowanie lub intubacja – wprowadzenie rurki lub stentu, który utrzymuje drożność przewodów.
• Operacje chirurgiczne – w przypadku trudnych przypadków stosuje się zabieg tzw. dacryocystorhinostomii (DCR), który tworzy nowe połączenie między układem łzowym a jamą nosową.

Zatkany kanał łzowy u niemowląt – leczenie

Rodzice często zastanawiają się, jak pomóc dziecku z zatkanym kanałem łzowym. Podstawą jest regularne wykonywanie masażu oraz zachowanie higieny oka. Jeśli problem nie ustępuje do pierwszych urodzin, lekarz może zalecić sondowanie kanałów łzowych.

Kiedy udać się do lekarza?

Skonsultuj się z lekarzem, jeśli zauważysz:

• Silne zaczerwienienie i obrzęk oka.
• Ból oka lub okolic zatkanego kanalika.
• Gorączkę lub wydzielinę o nieprzyjemnym zapachu.
• Brak poprawy po kilku miesiącach stosowania masażu.

Podsumowanie

Zatkany kanalik łzowy to częsty problem u niemowląt, ale może występować również u dorosłych. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i regularnej kontroli u specjalisty większość przypadków udaje się skutecznie wyleczyć. Warto pamiętać o regularnych badaniach oczu oraz zachowaniu higieny, aby zapobiegać infekcjom i powikłaniom.

Bibliografia

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17260-blocked-tear-duct-nasolacrimal-duct-obstruction