Zaćma przedstarcza – przyczyny, czynniki ryzyka i profilaktyka
Czym jest zaćma przedstarcza?
Zaćma przedstarcza to zmętnienie soczewki oka występujące przed 40. rokiem życia, bez wyraźnych przyczyn, takich jak urazy, choroby genetyczne czy przyjmowanie leków sterydowych. Choć zaćma jest zwykle chorobą związaną z wiekiem, przypadki jej wcześniejszego wystąpienia stają się coraz częstsze. Zrozumienie czynników ryzyka może pomóc w skutecznej profilaktyce.
Najczęstsze typy zaćmy przedstarczej
W badaniach wykazano, że najczęstszym typem zaćmy przedstarczej jest zaćma podtorebkowa tylna. Inne typy to:
- Zaćma jądrowa
- Zaćma korowa
Każdy z tych typów może powodować pogorszenie ostrości wzroku i wpływać na jakość życia pacjentów.
Czynniki ryzyka zaćmy przedstarczej
W przeprowadzonych badaniach wykazano istotne powiązania między zaćmą przedstarczą a kilkoma czynnikami ryzyka:
- Palenie tytoniu i używanie tytoniu – osoby żujące lub palące tytoń są ponad dwukrotnie bardziej narażone na rozwój zaćmy przedstarczej.
- Hipercholesterolemia – wysoki poziom cholesterolu (powyżej 200 mg/dl) zwiększa ryzyko powstawania zaćmy.
- Narażenie na paliwa – długotrwała ekspozycja na dym i produkty spalania paliw (np. podczas gotowania na otwartym ogniu) zwiększa ryzyko zaćmy.
- Niższy status socjoekonomiczny – osoby z niższych grup dochodowych są bardziej narażone na rozwój zaćmy, często z powodu gorszego dostępu do opieki zdrowotnej i złych warunków środowiskowych.
- Niedobory witamin i składników odżywczych – zwłaszcza brak witaminy D i antyoksydantów może przyspieszać procesy degeneracyjne soczewki.
Profilaktyka i sposoby zmniejszenia ryzyka
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju zaćmy przedstarczej, warto podjąć następujące kroki:
- Ograniczenie palenia tytoniu – toksyny zawarte w dymie papierosowym mogą przyspieszać zmiany w soczewce.
- Zdrowa dieta – spożywanie pokarmów bogatych w witaminy C, E i beta-karoten może chronić oczy przed stresem oksydacyjnym.
- Unikanie dymu i substancji toksycznych – zmniejszenie ekspozycji na dym z paliw stałych i inne zanieczyszczenia.
- Regularne badania okulistyczne – wczesne wykrycie zmian pozwala na podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych.
Podsumowanie
Zaćma przedstarcza jest rosnącym problemem, który może prowadzić do wczesnej utraty wzroku. Czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu, wysoki poziom cholesterolu i ekspozycja na dym paliwowy, mogą być skutecznie kontrolowane poprzez zmiany stylu życia. Wczesna diagnoza i profilaktyka są kluczowe dla utrzymania zdrowego wzroku przez długie lata.
Bibliografia
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6618174/#:~:text=Presenile%20cataract%20is%20
defined%20as,cataract%20have%20been%20ruled%20out.
