Wada wzroku a telefon komórkowy

Coraz więcej pacjentów w gabinecie okulistycznym zastanawia się nad rolą telefonu komórkowego w rozwoju wady wzroku u dzieci. Zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną informuję w takiej sytuacji, że zbyt duża ilość czasu spędzona na aktywności w bliskiej odległości, w tym nadmierne korzystanie ze smartfona może mieć negatywny wpływ na rozwój wady wzroku. Ponadto, w oparciu o te same dane rekomenduję zwiększenie aktywności na dworze – wykazano, że dostęp do światła słonecznego jest konieczny dla prawidłowego rozwoju wzroku i ochrony wzroku przed wadami.

Należy jednak podkreślić, że dotychczas brakowało bezpośrednich danych opisujących wpływ korzystania z telefonu komórkowego, jako dodatkowego czynnika  ryzyka, na progresję wady wzroku. Z jednej strony korzystanie ze smartfona zwiększa czas aktywności wzrokowej do bliży, a długie wpatrywanie się w ekran sprzyja zmęczeniu oczu i zaburzeniom akomodacji oka. Z drugiej strony początek epidemii krótkowzroczności datuje się na lata 50-te XXI wieku, tj. czas kiedy współczesne telefony komórkowe nie zostały jeszcze opracowane.

W najnowszym numerze prestiżowego czasopisma Ophthalmology ukazało się badanie, które częściowo uzupełnia braki w naszej wiedzy oraz pozwala na wydawanie precyzyjniejszych zaleceń naszym pacjentom. W badaniu zatytułowanym “Smartphone Use Associated with Refractive Error in Teenagers” wzięło udział 525 nastolatków w wieku od 12 do 16 lat. Ostatecznie wszystkie konieczne dane uzyskano od 272 dzieci. Badanie o charakterze przekrojowym tzw. cross-sectional study przeprowadzono w Holandii.

Czas spędzony przed ekranem telefonu a ochrona wzroku

Do przeprowadzenia badania wykorzystano aplikację Myopia app., która mierzy czas spędzony przed ekranem telefonu komórkowego, a dodatkowo zadaje użytkownikowi pytania o ilość czasu spędzonego na dworze. Badacze zdecydowali się analizować nie tylko łączny czas, który użytkownicy spędzili korzystając ze smartfona, ale także ilość 20-minutowych epizodów nieprzerwanego korzystania z telefonu komórkowego. Czas spędzony przed ekranem telefonu komórkowego monitorowano przez 5 tygodni. W celu zachęcenia użytkowników do wypełniania ankiety dotyczących czasu spędzonego na dworze wykorzystano elementy grywalizacji oraz zachętę w postaci kuponu o wartości 7,5 euro.
Badacze szczególną uwagę poświęcili wykluczeniu okresów, w których aplikacja nie działała prawidłowo. Do badania nie włączono dni, w których użytkownicy korzystali z telefonu bardzo krótko (poniżej 5 minut) lub bardzo długo (powyżej 5 godzin).

Ponadto, w celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych danych badacze zdecydowali się na pomiar długości gałki ocznej na początku oraz na końcu okresu obserwacji. Krok ten podyktowany był wiedzą dotyczącą patogenezy krótkowzroczności, tj. nadmiernego wydłużania się gałki ocznej.

Badana grupa pacjentów miała średnio 13,5 roku życia. Prawie 19% było krótkowzroczna w momencie rozpoczęcia badania. Uczestnicy badania spędzali przed ekranem smartfona prawie 4 godziny dziennie, co było wynikiem jedynie nieznacznie niższym niż w przypadku

Wada wzroku a telefon – wyniki badań

Naukowcy odpowiedzialni za przeprowadzenie badania wykazali, że nastolatkowie, którzy częściej używali smartfona przez minimum 20 minut, mieli większe ryzyko rozwoju wady wzroku. Autorzy badania podkreślają jednak, że efekt ten był zminimalizowany u dzieci, które dużo czasu wolnego spędzały na dworze. Obserwacje te wskazują na konieczność robienia przerw w czasie pracy wzrokowej do bliży, a rekomendacje 60-6-6 tj. raz na godzinę pracy przez kilka minut patrzeć na obiekt oddalony przynajmniej o 6 m, pozostają aktualne nie tylko w kontekście objawów zmęczenia oczu pracą przy komputerze, ale także w kontekście hamowania progresji wady wzroku.

Należy pamiętać o częstym mruganiu, aby oczy były dostatecznie nawilżone, a film łzowy mógł prawidłowo funkcjonować. W przeciwnym razie może dojść do dolegliwości związanych z zespołem suchego oka, zaczerwienieniem i podrażnieniem powiek. Szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę wzroku przed nadmierną ekspozycją na światło niebieskie emitowane przez urządzenia elektroniczne, w tym smartfony i tablety. W obecnych czasach, gdy dzieci spędzają coraz więcej godzin dziennie korzystając z urządzeń cyfrowych, ryzyko rozwoju krótkowzroczności i innych wad wzroku jest istotne.

Warto także stosować tryb nocny lub tryb ciemny na smartfonach, które zmniejszają emisję niebieskiego światła, co przekłada się na mniejszy kontrast ekranu i mniejsze zmęczenie oczu. Regularne badania u okulisty oraz odpowiednia korekcja wady wzroku za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych są kluczowe dla utrzymania dobrego widzenia przez długie lata.

Bibliografia:

Enthoven CA, Polling JR, Verzijden T, Tideman JWL, Al-Jaffar N, Jansen PW, Raat H, Metz L, Verhoeven VJM, Klaver CCW. Smartphone Use Associated with Refractive Error in Teenagers: The Myopia App Study. Ophthalmology. 2021 Dec;128(12):1681-1688. doi: 10.1016/j.ophtha.2021.06.016. Epub 2021 Jul 8. PMID: 34245754.