Stres a wzrok – czy stres może powodować problemy ze wzrokiem lub ślepotę?

Stres i lęk mają udowodniony wpływ na różne aspekty zdrowia fizycznego i psychicznego – w tym również na wzrok. Zaburzenia widzenia spowodowane stresem mogą być przejściowe lub długotrwałe, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić nawet do ślepoty psychogennej, mimo braku uszkodzeń anatomicznych w obrębie oka.

Jak stres wpływa na wzrok?

W sytuacjach stresowych organizm uwalnia adrenalinę i kortyzol, które przyspieszają tętno, zwiększają ciśnienie krwi i nasilają reakcje metaboliczne. Przewlekły stres może mieć negatywne skutki dla układu wzrokowego, m.in. poprzez:

• zwężenie naczyń krwionośnych siatkówki i nerwu wzrokowego,
• zwiększenie ciśnienia śródgałkowego,
• upośledzenie mikrokrążenia,
• nasilenie stanów zapalnych.

Objawy zaburzeń widzenia wywołanych stresem

W przebiegu stresu lub zaburzeń lękowych mogą wystąpić:

• zamazane widzenie,
• światłowstręt,
• podwójne widzenie,
• bóle oczu,
• zawężenie pola widzenia („widzenie tunelowe”),
• obniżenie ostrości wzroku,
• uczucie zmęczenia oczu.

Zaburzenia wzroku związane ze stresem – przykłady jednostek chorobowych

Psychogenna ślepota (conversion disorder)

To utrata wzroku o podłożu psychologicznym, bez uszkodzeń struktur oka. Często występuje po silnym urazie emocjonalnym.

Zespół Streffa (Streff syndrome)

Psychogenne zaburzenie widzenia występujące u dzieci, głównie dziewcząt w wieku 6–12 lat, objawiające się m.in. krótkowzrocznością i rozmytym widzeniem, często w odpowiedzi na stres szkolny lub rodzinny.

Centralna surowicza chorioretinopatia (CSCR)

Stres zwiększa ryzyko wystąpienia CSCR – schorzenia, w którym dochodzi do gromadzenia się płynu pod siatkówką w okolicy plamki, co skutkuje zniekształconym i zamazanym widzeniem.

Zespół suchego oka

Stres może zmniejszać produkcję łez, natomiast depresja i lęk są czynnikami ryzyka rozwoju zespołu suchego oka, który prowadzi do niewyraźnego widzenia, uczucia piasku pod powiekami, pieczenia i swędzenia oczu.

Jaskra

Stres może nasilać progresję jaskry – przewlekłej choroby nerwu wzrokowego prowadzącej do nieodwracalnej utraty pola widzenia.

Czy stres może powodować ślepotę?

Tak, choć w większości przypadków nie dochodzi do całkowitej utraty wzroku. Możliwe formy to:

• Ślepota psychogenna – całkowita lub częściowa utrata wzroku bez przyczyny organicznej.
• Utrata widzenia w jednym oku – np. z powodu zaburzenia krążenia naczyniówki pod wpływem stresu.
• Pogorszenie funkcji wzrokowych – po ciężkich przeżyciach emocjonalnych (np. żałobie, wypadku, napaści).

Jak leczyć zaburzenia wzroku związane ze stresem?

Najważniejszym elementem terapii jest redukcja stresu. Zalecane działania to:

• regularna aktywność fizyczna,
• zdrowa, zbilansowana dieta,
• praktyki relaksacyjne (np. joga, medytacja, oddychanie przeponowe),
• kontakt z naturą,
• ograniczenie spożycia kofeiny,
• dbanie o sen,
• wsparcie psychologiczne i/lub psychoterapia.

Jeśli objawy są poważne, konieczna jest również konsultacja okulistyczna.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Niezwłocznie udaj się do specjalisty, jeśli zauważysz:

• nagłą utratę wzroku,
• znaczne pogorszenie ostrości wzroku,
• problemy z czytaniem lub widzeniem z bliska,
• zaburzenia pola widzenia,
• trwałe objawy suchego oka,
• ból oczu lub zawroty głowy przy patrzeniu.

Najczęstsze pytania – stres a wzrok

Czy stres może powodować zaburzenia widzenia w jednym oku?

Tak, stres może wpływać na ukrwienie oka lub nerwu wzrokowego i prowadzić do jednostronnych zaburzeń widzenia.

Czy stres może powodować obrzęk nerwu wzrokowego?

Pośrednio – poprzez wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Przewlekły stres może zaburzać krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Co to jest ślepota psychogenna?

Ślepota psychogenna to zaburzenie konwersyjne, w którym utrata wzroku wynika z przyczyn psychologicznych, mimo braku uszkodzeń anatomicznych.

Czy trauma emocjonalna może prowadzić do ślepoty?

Tak, ale zwykle nie do całkowitej. Może wystąpić pogorszenie ostrości, zawężenie pola widzenia lub ślepota funkcjonalna.

Co to jest zespół Streffa?

Psychogenne zaburzenie widzenia u dzieci, wywołane stresem. Objawia się m.in. rozmytym widzeniem i pseudokrótkowzrocznością.

Podsumowanie

Stres może wywoływać szereg objawów ocznych, od przejściowego zamazanego widzenia, przez zespół suchego oka, aż po psychogenną ślepotę. Przewlekły stres może przyspieszyć rozwój poważnych chorób oczu, takich jak jaskra czy zwyrodnienie plamki.

Zawsze warto skonsultować nowe lub nasilające się objawy wzrokowe z lekarzem okulistą oraz, w przypadku trudności z radzeniem sobie ze stresem, z psychologiem lub psychiatrą.

Bibliografia

https://www.healthline.com/health/stress/stress-blindness#summary