Półpasiec oczny – diagnostyka i leczenie

Co to jest półpasiec oczny?

Półpasiec oczny to choroba wirusowa wywołana reaktywacją wirusa ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-Zoster Virus, VZV), który pozostaje uśpiony w zwojach nerwowych po przebytej ospie wietrznej. Półpasiec oczny występuje, gdy wirus uaktywnia się i przemieszcza wzdłuż nerwu trójdzielnego, wpływając na oko i otaczające struktury. Choroba ta może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie rogówki, zapalenie błony naczyniowej czy trwała utrata wzroku.

Półpasiec oczny – przyczyny

Półpasiec oczny jest wywoływany przez reaktywację wirusa VZV, który po pierwotnym zakażeniu (ospa wietrzna) pozostaje w stanie uśpienia w zwojach nerwowych. Do jego reaktywacji dochodzi zazwyczaj u osób z osłabionym układem odpornościowym, co może być spowodowane starzeniem się organizmu, immunosupresją, infekcjami lub przewlekłym stresem.

Jak można się zarazić?

Półpasiec oczny sam w sobie nie jest bezpośrednio zaraźliwy, jednak osoby z aktywnymi wykwitami pęcherzykowymi mogą przenosić wirusa na osoby, które nie miały wcześniej kontaktu z VZV (np. nie przeszły ospy wietrznej), powodując u nich rozwój ospy wietrznej. Warto zauważyć, że kontakt z płynem z pęcherzyków może prowadzić do zakażenia, dlatego należy unikać bezpośredniego kontaktu z osobami wrażliwymi, takimi jak noworodki, kobiety w ciąży czy osoby z osłabionym układem odpornościowym.

Półpasiec oczny – objawy

Główne objawy półpaśca ocznego to:

• Ból i wysypka – wysypka z charakterystycznymi pęcherzykami pojawia się wzdłuż gałęzi nerwu trójdzielnego, często obejmując powieki, czoło i nos. Ból i pieczenie mogą poprzedzać pojawienie się zmian skórnych.
• Opuchlizna – jednym z charakterystycznych objawów jest opuchlizna powiek, co może prowadzić do trudności z otwieraniem oka.
• Zaburzenia widzenia – może dochodzić do zamazania widzenia, światłowstrętu oraz uczucia ciała obcego w oku.
• Zmiany w oku – w cięższych przypadkach półpaśca ocznego może dojść do zapalenia rogówki, zapalenia spojówek, a nawet zapalenia błony naczyniowej, co zwiększa ryzyko trwałego uszkodzenia wzroku.

Opuchlizna a półpasiec oczny

Opuchlizna powiek jest częstym objawem półpaśca ocznego i może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Opuchnięcie jest zazwyczaj związane z zapaleniem w obrębie skóry i tkanki podskórnej w wyniku reakcji na wirusa.

Jak wygląda leczenie?

Leczenie półpaśca ocznego wymaga szybkiej interwencji, aby zapobiec poważnym powikłaniom okulistycznym. Standardowe podejście obejmuje:

Leki przeciwwirusowe

Podstawą leczenia półpaśca ocznego są leki przeciwwirusowe, takie jak:

• Acyklowir,
• Walacyklowir,
• Famcyklowir.

Podanie leków przeciwwirusowych w ciągu 72 godzin od wystąpienia pierwszych objawów może skrócić czas trwania choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań, takich jak neuralgia popółpaścowa.

Leczenie zapalenia oka

Jeśli dochodzi do zaangażowania oka, konieczne jest zastosowanie dodatkowych leków:

• Steroidy miejscowe (np. Prednizolon w kroplach) są stosowane w leczeniu zapalenia rogówki i zapalenia błony naczyniowej.
• W przypadku zwiększonego ciśnienia wewnątrzgałkowego można zastosować leki obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe, takie jak beta-blokery lub inhibitory anhydrazy węglanowej.

Leczenie bólu

Ból neuropatyczny, który towarzyszy półpaścowi ocznemu, może być intensywny. W leczeniu stosuje się:

• Leki przeciwbólowe – w przypadku silnego bólu można stosować opioidy, jednak często skuteczne są także leki, takie jak Pregabalina czy Amitryptylina, które pomagają w zmniejszeniu bólu neuropatycznego.

Półpasiec oczny – jak długo trwa leczenie?

Leczenie półpaśca ocznego może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i powikłań. Wczesne wdrożenie leczenia przeciwwirusowego pozwala na skrócenie czasu trwania choroby, ale w przypadku powikłań, takich jak zapalenie rogówki czy neuralgia popółpaścowa, leczenie może być dłuższe i wymagać regularnych kontroli okulistycznych.

Profilaktyka półpaśca ocznego

Szczepionka przeciw półpaścowi (Shingrix®) jest zalecana dla osób powyżej 50. roku życia oraz dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Szczepionka może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia półpaśca oraz powikłań związanych z postacią oczną choroby.

Podsumowanie

Półpasiec oczny to poważna choroba wirusowa, która może prowadzić do trwałego uszkodzenia oka i pogorszenia widzenia. Wczesna diagnoza i leczenie przeciwwirusowe są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom. Regularne kontrole okulistyczne, zwłaszcza w przypadku wystąpienia opuchlizny, bólu i zaburzeń widzenia, mogą pomóc w ochronie wzroku pacjenta przed trwałym uszkodzeniem.

Bibliografia

https://eyewiki.org/Herpes_Zoster_Ophthalmicus