Nadwzroczność u dzieci i dorosłych – czym jest i jak ją leczyć?
Nadwzroczność to jedna z najczęściej spotykanych wad wzroku, polegająca na niewyraźnym widzeniu obiektów znajdujących się blisko, podczas gdy wyraźne widzenie odległych przedmiotów jest możliwe dzięki naturalnej zdolności oka do akomodacji. Wada ta wynika z nieprawidłowego działania układu optycznego oka, w którym światło wpadające do oka skupia się za siatkówką, a nie bezpośrednio na niej. Zrozumienie przyczyn dalekowzroczności oraz objawów nadwzroczności pozwala na skuteczną diagnostykę i leczenie, najczęściej za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych.
Etiologia
Nadwzroczność dzieli się na cztery główne typy:
Nadwzroczność osiowa: Najczęstszy typ nadwzroczności, wynikający z zbyt krótkiej gałki ocznej, co powoduje skupienie światła za siatkówką oka.
Nadwzroczność rogówkowa: Powstaje, gdy zmiany kształtu rogówki powodują jej zbyt płaską powierzchnię, co utrudnia prawidłowe skupienie wzroku.
Nadwzroczność związana ze współczynnikiem refrakcji: Spowodowana zmianą właściwości naturalnej soczewki oka, często w wyniku starzenia się lub chorób, takich jak cukrzyca.
Nadwzroczność wynikająca z przemieszczenia struktur oka: W niektórych przypadkach jest efektem przemieszczenia lub usunięcia naturalnej soczewki oka, co wpływa na ogniskowanie światła.
Epidemiologia
Nadwzroczność fizjologiczna jest szczególnie powszechna w przypadku małych dzieci, u których układ optyczny oka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. W miarę starzenia się, naturalna zdolność oka do akomodacji może kompensować wadę, ale z wiekiem objawy dalekowzroczności mogą się nasilać. Częstość występowania nadwzroczności różni się również w zależności od czynników genetycznych, wieku i płci.
Patofizjologia
Przyczyny nadwzroczności obejmują zbyt krótką gałkę oczną, zmiany kształtu rogówki oraz zmniejszoną zdolność oka do skupienia promieni świetlnych na siatkówce. Stałe napięcie akomodacji u dzieci może maskować objawy dalekowzroczności, jednak z czasem zdolność ta maleje, co prowadzi do pogorszenia widzenia z bliska i pojawienia się typowych objawów, takich jak bóle głowy czy mrużenie oczu.
Objawy nadwzroczności
Objawy dalekowzroczności różnią się w zależności od stopnia wady i wieku pacjenta. Wśród najczęstszych symptomów znajdują się:
- Niewyraźne widzenie z bliska
- Bóle głowy wynikające ze zmęczenia oczu
- Mrużenie oczu w celu poprawy ostrości widzenia
- Zmęczenie oczu podczas codziennych czynności, takich jak czytanie czy praca przy komputerze
- Podwójne widzenie i zez zbieżny, zwłaszcza u dzieci
- Stałe napięcie akomodacji prowadzące do dyskomfortu
Diagnostyka nadwzroczności
Diagnostyka nadwzroczności obejmuje badanie refrakcji, test ostrości wzroku oraz ocenę układu optycznego oka. W przypadku dzieci często stosuje się badanie po zastosowaniu kropli rozszerzających źrenicę, aby dokładniej ocenić stopień wady. Okulary korekcyjne z dodatnią mocą dioptryczną są najczęściej zalecaną metodą korekcji.
Leczenie nadwzroczności
Leczenie dalekowzroczności polega na korekcji nadwzroczności za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych, które umożliwiają prawidłowe skupienie światła na siatkówce oka. W niektórych przypadkach możliwa jest laserowa korekcja wzroku, polegająca na zmianie kształtu rogówki, co poprawia zdolność oka do skupiania promieni świetlnych. Dla pacjentów z wysoką nadwzrocznością lub przeciwwskazaniami do zabiegów laserowych stosuje się usunięcie naturalnej soczewki oka i wszczepienie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej.
Regularne badania kontrolne są kluczowe, aby monitorować rozwój nadwzroczności i dostosować korekcję wzroku, szczególnie u dzieci, u których wada może wpływać na codzienne funkcjonowanie i rozwój.
Bibliografia:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560716/
