Jaką soczewkę wewnątrzgałkową wybrać podczas operacji zaćmy?

Operacja zaćmy jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie. W Polsce i na świecie przeprowadza się miliony takich procedur każdego roku. Podczas operacji naturalnie zmętniała soczewka oka jest zastępowana sztuczną soczewką wewnątrzgałkową (IOL). To nie tylko przywraca utraconą ostrość widzenia, ale także daje możliwość korekcji innych wad wzroku, takich jak krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm czy prezbiopia.
Wybór odpowiedniej soczewki jest decyzją, która może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta. Obecnie dostępne są różnorodne typy soczewek, z których każda jest przeznaczona do innych potrzeb wizualnych i stylu życia. Jak wybrać odpowiednią soczewkę i na co zwrócić uwagę? Oto szczegółowy przewodnik.
Rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych (IOL)
Monofokalne soczewki
Najczęściej wybierane i refundowane przez NFZ. Zapewniają ostrość widzenia na jedną odległość – najczęściej dal. Po operacji pacjent będzie potrzebował okularów do widzenia z bliska, na przykład podczas czytania.
Soczewki wieloogniskowe (multifocal)
Podobne do okularów dwuogniskowych lub progresywnych. Pozwalają widzieć ostro zarówno blisko, jak i daleko. Są bardziej zaawansowane technologicznie, co wpływa na ich wyższą cenę.
Soczewki z rozszerzoną głębią ostrości (EDOF)
Zapewniają płynne widzenie na dalekie i średnie odległości, na przykład podczas jazdy samochodem czy pracy przy komputerze. Mogą być mniej efektywne w widzeniu bardzo blisko.
Soczewki akomodacyjne
Wykorzystują ruchy mięśni oka, aby zmieniać ogniskową, co pozwala na ostre widzenie na wszystkie odległości. Ich działanie przypomina naturalną soczewkę oka.
Soczewki toryczne
Przeznaczone dla osób z astygmatyzmem. Mają dodatkową korekcję, która pomaga zniwelować zniekształcenia widzenia. Są dostępne zarówno w wersjach monofokalnych, jak i wieloogniskowych.
Soczewki regulowane światłem (LAL)
Nowoczesna opcja, która pozwala na dostosowanie mocy soczewki już po operacji. Lekarz, za pomocą specjalnych procedur świetlnych, może precyzyjnie dostroić korekcję wzroku, w tym także astygmatyzm.
Jak wybrać odpowiednią soczewkę po operacji zaćmy?
Wybór soczewki zależy od kilku kluczowych czynników, takich jak budżet, styl życia, stan zdrowia oczu i oczekiwania pacjenta.
1. Budżet
- Monofokalne soczewki są najtańszą opcją i najczęściej refundowaną.
- Soczewki premium (multifokalne, EDOF, toryczne) wymagają dopłaty, która może wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Ich koszt pokrywa pacjent z własnej kieszeni, ale w zamian zyskuje możliwość ograniczenia potrzeby noszenia okularów.
2. Styl życia i potrzeby wizualne
- Jeśli dużo czasu spędzasz przy komputerze, czytając książki lub korzystając z urządzeń cyfrowych, warto rozważyć soczewki EDOF lub wieloogniskowe.
- Jeśli nie chcesz nosić okularów, możesz wybrać tzw. monowizję – ustawienie jednej soczewki na dal, a drugiej na blisko. To rozwiązanie nie sprawdza się u wszystkich, dlatego przed podjęciem decyzji można przetestować monowizję za pomocą soczewek kontaktowych.
3. Częsta jazda nocą
- Osoby często prowadzące samochód nocą powinny unikać soczewek wieloogniskowych i EDOF, ponieważ mogą one powodować odblaski, halo wokół świateł i obniżenie kontrastu. W takich przypadkach bardziej odpowiednie będą soczewki monofokalne.
4. Astygmatyzm
- Osoby z umiarkowanym lub dużym astygmatyzmem powinny rozważyć soczewki toryczne, które korygują tę wadę wzroku. Alternatywą mogą być nacięcia relaksujące rogówkę (limbal relaxing incisions), które wykonuje się w trakcie operacji.
5. Inne schorzenia oczu
- Pacjenci z jaskrą, zwyrodnieniem plamki żółtej lub innymi schorzeniami siatkówki powinni unikać soczewek wieloogniskowych i EDOF, ponieważ te soczewki przepuszczają mniej światła, co może pogorszyć widzenie. W takich przypadkach lepszym rozwiązaniem są soczewki monofokalne lub monowizja.
O czym warto porozmawiać z lekarzem przed wyborem soczewki?
- Czy operacja zaćmy będzie jedynym zabiegiem?
Jeśli planujesz dodatkowe zabiegi korekcyjne, takie jak laserowa korekcja wzroku, rodzaj wybranej soczewki może mieć znaczenie. - Jakie są moje oczekiwania dotyczące widzenia?
Czy chcesz uniknąć noszenia okularów, czy raczej zależy Ci na minimalnym koszcie? - Czy mam inne schorzenia oczu?
Jaskra, retinopatia cukrzycowa czy zwyrodnienie plamki żółtej mogą ograniczać wybór soczewek. - Jakie są potencjalne efekty uboczne?
Na przykład odblaski czy halo mogą być bardziej widoczne w przypadku soczewek premium.
Podsumowanie
Wybór odpowiedniej soczewki wewnątrzgałkowej to decyzja, która może znacząco wpłynąć na Twoją jakość życia po operacji zaćmy. Aby podjąć świadomą decyzję, warto zrozumieć dostępne opcje, ocenić swoje potrzeby i styl życia oraz skonsultować się z doświadczonym okulistą. Każdy pacjent jest inny, dlatego personalizacja wyboru soczewki jest kluczowa. Pamiętaj, że Twoje widzenie po operacji będzie towarzyszyć Ci każdego dnia, dlatego warto poświęcić czas na wybór najlepszej opcji.
Bibliografia
https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/best-artificial-lens-implant-iol-cataract-surgery