Jaglica (Trachoma) – wysoce zakaźne zagrożenie dla wzroku

Jaglica to przewlekłe zakażenie bakteryjne oczu wywoływane przez Chlamydia trachomatis. Jest to choroba wysoce zakaźna, rozprzestrzeniająca się przez kontakt z wydzieliną z oczu, nosa lub gardła osoby zakażonej. Do zakażenia może dojść także poprzez wspólne używanie chusteczek, ręczników czy kontakt z muchami przenoszącymi bakterię.

Objawy jaglicy

Choroba zwykle dotyczy obu oczu i przebiega w 5 fazach według WHO:

1. Zapalenie grudkowe – obecność grudek na spojówce górnej powieki (≥5 widocznych przez lupę).
2. Zapalenie intensywne – silny stan zapalny i obrzęk powieki, oko staje się wysoce zakaźne.
3. Bliznowacenie powieki – wielokrotne zakażenia prowadzą do powstawania blizn, często widocznych jako białe linie.
4. Trichiasis – rzęsy zaczynają wrastać i drapać rogówkę, powodując ból i dalsze uszkodzenia.
5. Zmętnienie rogówki – przewlekłe drażnienie i stan zapalny prowadzą do trwałego uszkodzenia wzroku.

Objawy takie jak świąd, wydzielina ropna, światłowstręt, zaczerwienienie i ból oka mogą narastać latami. Choroba często zaczyna się w dzieciństwie, a prowadzi do ślepoty w dorosłości.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli Ty lub Twoje dziecko macie objawy podrażnienia oczu lub ropną wydzielinę, szczególnie po pobycie w regionach o wysokiej endemiczności (Afryka Subsaharyjska, Bliski Wschód, Azja Południowo-Wschodnia), konieczna jest szybka konsultacja lekarska.

Przyczyny i czynniki ryzyka – jaglica

• Bakteria Chlamydia trachomatis, inny szczep niż ten przenoszony drogą płciową.
• Ryzyko rośnie przy: złych warunkach sanitarnych, dużym zagęszczeniu ludności, braku dostępu do czystej wody.
• Dzieci (szczególnie 4–6 lat) są głównym rezerwuarem zakażenia.
• Kobiety chorują częściej, zwykle przez bliski kontakt z małymi dziećmi.
• Muchy przenoszące bakterie również odgrywają rolę w transmisji.

Powikłania

Nieleczona jaglica może prowadzić do:

• blizn spojówki i deformacji powiek (entropion, trichiasis),
• uszkodzenia i zmętnienia rogówki,
• całkowitej, nieodwracalnej utraty wzroku.

Trachoma – profilaktyka i leczenie

WHO opracowała strategię SAFE, mającą na celu eliminację jaglicy:

• S – Surgery (chirurgia powiek przy trichiasis),
• A – Antibiotics (leczenie i profilaktyka, np. azytromycyna),
• F – Facial cleanliness (codzienne mycie twarzy i rąk),
• E – Environmental improvements (kontrola much, dostęp do wody, sanitariatów).

Dzięki tej strategii liczba przypadków na świecie drastycznie spadła, ale problem nie został jeszcze całkowicie wyeliminowany.

Co możesz zrobić?

• Ucz dzieci regularnego mycia twarzy i rąk.
• Unikaj wspólnego używania chusteczek i ręczników.
• W regionach endemicznych wspieraj programy walki z jaglicą.
• Jeśli jesteś pracownikiem służby zdrowia – zwracaj uwagę na objawy u dzieci z terenów endemicznym.

Jaglica to choroba, której można zapobiec i którą można skutecznie leczyć, jeśli tylko zostanie rozpoznana na czas.

Bibliografia

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trachoma/symptoms-causes/syc-20378505