Fotopsje – błyski światła bez światła. Co oznaczają?

Fotopsje to zjawiska wzrokowe, polegające na widzeniu błysków światła bez obecności zewnętrznego bodźca świetlnego. Objaw ten może być zupełnie niegroźny, ale może również świadczyć o poważnej patologii oka lub układu nerwowego.

Jak wyglądają fotopsje?

Pacjenci opisują fotopsje jako:

• błyski jak flesz aparatu,
• zygzaki lub błyskawice,
• iskry, migoczące światła,
• świetliste linie, punkty lub plamy,
• „śnieg” lub kolorowe iskry.

Mogą pojawiać się nagle, często w ciemności, podczas ruchów gałką oczną lub rano po przebudzeniu.

Skąd się biorą fotopsje?

Najczęstszym mechanizmem jest pociąganie siatkówki przez ciało szkliste (szczególnie przy jego odłączaniu). Inne możliwe przyczyny to:

• Migrena z aurą – często poprzedza ból głowy, błyski mogą być kolorowe, z zygzakami.
• Odłączenie ciała szklistego – częste po 50. r.ż., zwykle nieszkodliwe, ale wymaga kontroli.
• Odwarstwienie siatkówki – nagłe błyski + „zasłona” w polu widzenia.
• Zapalenie nerwu wzrokowego – możliwe przy SM, czasem z bólem przy ruchach gałki.
• Urazy oka lub głowy – mechaniczne pobudzenie siatkówki.
• Krwotok do siatkówki lub ciała szklistego.
• Niedokrwienie mózgu (TIA, udar) – zwłaszcza jeśli występują inne objawy neurologiczne.
• Choroby zapalne lub infekcyjne oka.

Kiedy należy udać się do lekarza?

Natychmiast zgłoś się do okulisty lub SOR, jeśli:

• masz nowe, nagłe błyski (zwłaszcza z mętami lub zasłoną w polu widzenia),
• pojawia się pogorszenie ostrości widzenia,
• masz ból oka lub głowy,
• występują objawy neurologiczne (niedowład, zaburzenia mowy, podwójne widzenie).

Nawet jeśli objaw wydaje się błahy, może być pierwszym sygnałem groźnego schorzenia.

Co zrobi lekarz w przypadku fotopsji?

Ocena przyczyny fotopsji może obejmować:

• badanie dna oka (oftalmoskopia) po rozszerzeniu źrenic,
• OCT (optyczna koherentna tomografia),
• USG gałki ocznej – przy ograniczonej widoczności,
• badania neurologiczne – jeśli występuje podejrzenie migreny, SM, TIA.

Czy można zapobiec fotopsjom?

Nie zawsze, ale możesz zmniejszyć ryzyko powikłań dzięki:

• regularnym wizytom u okulisty,
• ochronie oczu przed urazami (np. okulary ochronne),
• kontroli ciśnienia, cukrzycy, cholesterolu,
• unikaniu palenia i dbaniu o aktywność fizyczną.

Podsumowanie

Fotopsje to nie zawsze błaha sprawa. Czasem to tylko fizjologia starzejącego się oka, ale czasem – początek odwarstwienia siatkówki lub innego zagrożenia dla wzroku. Zawsze warto je skonsultować z lekarzem okulistą.

Bibliografia

https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/25069-photopsias-eye-flashes