Druzy tarczy nerwu wzrokowego – co powinni wiedzieć pacjenci?

Druzy tarczy nerwu wzrokowego to małe, zwapniałe guzki, które tworzą się w obrębie tarczy nerwu wzrokowego, czyli w miejscu, gdzie nerw wzrokowy łączy się z siatkówką. Chociaż mogą wydawać się niepokojące, są one na ogół łagodne i często nie wpływają znacząco na ostrość wzroku. Zrozumienie istoty problemu ma jednak kluczowe znaczenie dla osób, u których zdiagnozowano druzy tarczy nerwu wzrokowego lub u których występują objawy mogące sugerować ich obecność. Ten wpis na blogu ma na celu wyjaśnić problem druzów tarczy nerwu wzrokowego pacjentom.

Czym są druzy tarczy nerwu wzrokowego?

Druzy tarczy nerwu wzrokowego to zmiany wrodzone, które składają się ze złogów białka, kwasów nukleinowych i wapnia, rozwijających się w obrębie tarczy nerwu wzrokowego, w podblaszkowej części nerwu wzrokowego. Ich wielkość może się różnić, a mniejsze złogi często otaczają większe, tworząc warstwowe skupiska. Wyróżniamy druzy powierzchniowe, widoczne na powierzchni tarczy nerwu wzrokowego, oraz druzy głębokie, które znajdują się w głębszych warstwach tarczy, na poziomie blaszki sitowej. Druzy mogą naśladować obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, dlatego czasami określa się je mianem obrzęku rzekomego.

Jak często występują druzy tarczy nerwu wzrokowego?

Częstość występowania druz tarczy nerwu wzrokowego szacuje się na 0,5–2,4% w populacji dorosłych. Występują one u obu oczu (obustronnie) w około 75–80% przypadków, a u dzieci ich wykrywanie jest rzadsze ze względu na położenie w głębszych warstwach tarczy. Druzy występują z podobną częstością u kobiet i mężczyzn, choć niektóre badania wskazują na nieco wyższy odsetek u kobiet.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Druzy tarczy nerwu wzrokowego są uwarunkowane genetycznie i dziedziczone w sposób autosomalny dominujący z niepełną penetracją. Powstawanie druzów wiąże się z zaburzeniami metabolizmu komórkowego nerwu wzrokowego, co prowadzi do odkładania się hialinopodobnych złogów wapnia oraz innych substancji. Czynniki ryzyka obejmują także proces starzenia się organizmu. Ze względu na dziedziczny charakter choroby, zaleca się badanie osób spokrewnionych.

Objawy i diagnoza

W większości przypadków druzy tarczy nerwu wzrokowego nie dają objawów i są wykrywane podczas rutynowego badania okulistycznego. Objawy, jeśli się pojawiają, to niewielkie zaburzenia ostrości wzroku lub ubytki w polu widzenia, które mogą być wykryte w badaniu pola widzenia. Charakterystyczne są poszerzenie plamy ślepej oraz koncentryczne zawężenie obwodowego pola widzenia. Podczas badania okulistycznego można zauważyć uniesienie tarczy nerwu wzrokowego, nieprawidłowy układ naczyń oraz krętość naczyń w obrębie tarczy. Druzy powierzchniowe często wykazują charakterystyczną autofluorescencję i samoistne świecenie tarczy wybarwionej fluoresceiną.

Diagnostyka obejmuje rutynowe badanie okulistyczne, badanie pola widzenia, optyczną koherentną tomografię (OCT), ultrasonografię w projekcji B oraz tomografię komputerową. W niektórych przypadkach wykonuje się badanie elektrofizjologiczne. Ważne jest wczesne wykrycie druz, aby monitorować ewentualne powikłania naczyniowe, takie jak zakrzepów żyły środkowej siatkówki czy zator tętnicy środkowej siatkówki.

Leczenie druz tarczy nerwu wzrokowego

Druzy tarczy nerwu wzrokowego nie wymagają leczenia i pozostają z pacjentem do końca życia. Nie istnieją metody pozwalające na usunięcie lub zahamowanie rozwoju druzów. Pacjent powinien pozostawać pod stałą kontrolą okulistyczną, poddając się rutynowej kontroli okulistycznej co najmniej raz w roku. Monitorowanie obejmuje badanie pola widzenia oraz pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ponieważ druzy mogą zwiększać ryzyko innych chorób oczu, takich jak jaskra. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić powikłania naczyniowe wymagające specjalistycznego leczenia.

Życie z druzami tarczy nerwu wzrokowego

Osoby z druzami powinny regularnie kontrolować swój wzrok, aby wczesne wykrycie ewentualnych zmian pozwoliło na skuteczne zapobieganie powikłaniom. Druzy tarczy nerwu wzrokowego, mimo że są zmianami łagodnymi, mogą być mylone z innymi chorobami oczu, dlatego ważna jest dokładna ocena i stała kontrola okulistyczna.

Bibliografia

https://eyewiki.aao.org/Optic_Disc_Drusen