Daltonizm – charakterystyka zaburzenia widzenia

Daltonizm, często określany jako ślepota barw, to zaburzenie, które polega na problemach z rozróżnianiem niektórych kolorów, głównie czerwieni i zieleni. Stan ten został opisany po raz pierwszy przez angielskiego naukowca Johna Daltona, który sam cierpiał na tę przypadłość. Zaburzenie to jest związane z nieprawidłowym działaniem komórek siatkówki odpowiedzialnych za widzenie barw.

Daltonizm – co to jest?

Daltonizm to wrodzona lub nabyta wada wzroku, która powoduje problemy z odróżnianiem barw. Najczęściej spotykany jest daltonizm czerwono-zielony, w którym pacjenci mają trudności z rozróżnianiem kolorów zawierających czerwone i zielone elementy. Przyczyną tego zaburzenia jest brak lub nieprawidłowe funkcjonowanie czopków – światłoczułych komórek siatkówki odpowiedzialnych za postrzeganie barw.

Rodzaje daltonizmu

Wyróżnia się kilka typów daltonizmu w zależności od rodzaju niedoboru czopków:

• Protanopia – brak możliwości widzenia koloru czerwonego.
• Deuteranopia – brak możliwości widzenia koloru zielonego.
• Tritanopia – rzadziej spotykana forma, związana z problemami w postrzeganiu koloru niebieskiego.

W zależności od nasilenia problemu można wyróżnić pełne braki w widzeniu koloru (np. protanopia) oraz łagodniejsze formy (protanomalia), gdzie kolory są postrzegane, ale w inny sposób.

Daltonizm – dziedziczenie

Daltonizm ma charakter genetyczny i jest najczęściej związany z mutacjami genów na chromosomie X. Z tego powodu daltonizm częściej występuje u mężczyzn (około 8% populacji mężczyzn), podczas gdy u kobiet przypadki tego zaburzenia są znacznie rzadsze.

Jakie daje objawy?

Objawy daltonizmu są zazwyczaj subtelne i wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z problemu, dopóki nie zostaną poddani badaniom. Typowe objawy to trudności w rozróżnianiu czerwieni i zieleni oraz postrzeganie tych kolorów jako bardziej zamglonych lub szarawych. W niektórych przypadkach pacjenci mogą mieć problem z odróżnieniem niektórych odcieni brązowego, niebieskiego lub fioletowego.

Badanie daltonizmu – jak wygląda?

Badania na daltonizm polegają najczęściej na przeprowadzeniu testu Ishihary, w którym pacjentowi prezentuje się tablice z kolorowymi kropkami, z których wyłaniają się liczby lub kształty. Osoba z daltonizmem nie jest w stanie prawidłowo zidentyfikować wzorów, co pozwala na diagnozę.

Leczenie daltonizmu

Leczenie daltonizmu w przypadku dziedzicznej formy choroby nie jest możliwe, jednak istnieją metody poprawiające jakość życia pacjentów. Okulary dla daltonistów oraz soczewki dla daltonistów mogą pomóc w lepszym postrzeganiu niektórych barw poprzez zwiększenie kontrastu. Pomocne mogą być również aplikacje na smartfony, które pomagają w identyfikacji kolorów w codziennych sytuacjach.

Okulary i soczewki dla daltonistów

Współczesne technologie pozwalają na stosowanie specjalistycznych narzędzi, takich jak okulary dla daltonistów i soczewki dla daltonistów, które poprawiają zdolność do odróżniania kolorów poprzez odpowiednią filtrację światła. Nie są one jednak lekiem na daltonizm, lecz jedynie wsparciem w codziennym funkcjonowaniu.

Podsumowanie

Daltonizm, czyli zaburzenie widzenia barw, jest najczęściej związany z problemami w rozróżnianiu czerwieni i zieleni. Chociaż dziedziczenie daltonizmu ma charakter genetyczny, istnieją sposoby na poprawę jakości życia osób cierpiących na tę przypadłość, takie jak okulary dla daltonistów. Diagnoza opiera się na badaniach na daltonizm, a wczesne rozpoznanie pomaga w znalezieniu odpowiednich narzędzi wspierających.

Bibliografia

https://www.medicalnewstoday.com/articles/daltonism-color-blindness