Blefarospazm – czym jest i skąd się bierze?

Czy zdarzyło Ci się doświadczyć uporczywego mimowolnego kurczu powiek, który nie ustępuje mimo zmęczenia czy stresu? To może być blefarospazm, czyli kurcz powiek. Jest to rzadka, ale uciążliwa dolegliwość, która w cięższych przypadkach może poważnie ograniczać codzienne funkcjonowanie. Poznajmy bliżej, na czym polega blefarospazm, jakie są jego przyczyny i jakie metody leczenia są dostępne.

Co to jest blefarospazm?

Blefarospazm to neurologiczne schorzenie, które charakteryzuje się mimowolnymi skurczami mięśnia okrężnego oka wokół oczu, zmuszającym powieki do zamknięcia. W skrajnych przypadkach skurcze mogą być na tyle silne, że powodują trwałe zwężenie szpar powiekowych i czasowe zaburzenia widzenia. Kurcz powiek może mieć różne nasilenie, od sporadycznych drgań po całkowite zamykanie się oczu, obejmując jedną bądź obie powieki.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje blefarospazmu:

• Blefarospazm pierwotny (BEB) – jest to forma idiopatyczna, co oznacza, że przyczyny blefarospazmu nie są do końca poznane. Zazwyczaj nie jest groźna, ale bardzo utrudnia normalne funkcjonowanie.
• Blefarospazm wtórny – pojawia się w wyniku innych schorzeń, takich jak stany zapalne oczu, choroby neurologiczne lub jako efekt uboczny niektórych leków.

Kurcz powiek – przyczyny

Kurcz powiek, zwany również blefarospazmem, może mieć różne podłoże. Do najczęstszych przyczyn należą:

• Problemy neurologiczne – uszkodzenie nerwów odpowiedzialnych za kontrolowanie powiek oraz nieprawidłowa aktywność jąder podstawnych w mózgu, które odpowiadają za koordynację ruchową mięśni twarzy.
• Podrażnienia i stany zapalne – wtórny kurcz powiek może wystąpić w wyniku zapalenia spojówek (keratoconjunctivitis), zapalenia brzegów powiek (blepharitis) oraz suchości oczu.
• Czynniki genetyczne – w około 20-30% przypadków blefarospazmu istnieje genetyczna skłonność do tej choroby.
• Stres i nadmierne zmęczenie – oba te czynniki mogą nasilać objawy kurczu powiek.

Jakie są objawy blefarospazmu?

Głównym objawem blefarospazmu jest mimowolny kurcz powiek objawiający się obustronnymi skurczami, które dotyczą mięśnia okrężnego oka. To, co odróżnia tę przypadłość od zwykłych tików nerwowych, to:

• Brak kontroli nad skurczami – osoba z blefarospazmem nie jest w stanie świadomie przerwać mimowolnych skurczów.
• Nasilenie w stresie i w pomieszczeniach z jasnym oświetleniem – skurcze mogą być bardziej intensywne w sytuacjach stresowych, podczas zmęczenia oraz w warunkach sztucznego światła.
• Objawy towarzyszące – nadwrażliwość na światło, uczucie piasku pod powiekami, suchość oczu oraz zaburzenia widzenia.
• Zmniejszenie objawów przez „triki sensoryczne” – niektórzy chorzy zauważają, że objawy łagodnieją, gdy wykonują delikatny masaż okolic oczu lub dotykają twarzy.
• Zwiększona częstotliwość mrugania – szczególnie podczas długotrwałego oglądania telewizji, korzystania z urządzeń ekranowych czy prowadzenia samochodu.

Kurcz powiek – leczenie

Leczenie blefarospazmu jest możliwe, choć nie zawsze prowadzi do pożądanego efektu całkowitego wyleczenia. Najczęściej stosowane metody to:

• Iniekcje toksyny botulinowej (BOTOX®) – to najpopularniejsza i skuteczna metoda leczenia. Toksyna botulinowa osłabia mięśnie odpowiedzialne za mimowolne skurcze, co zmniejsza ich aktywność na okres 3-4 miesięcy.
• Specjalne soczewki z filtrem FL-41 – pomagają zmniejszyć nadwrażliwość na światło, która często nasila objawy blefarospazmu.
• Leczenie chirurgiczne – stosowane w ostateczności, gdy inne metody zawiodą. Operacja polega na zmniejszeniu aktywności mięśni powiek.
• Akupunktura – choć mniej popularna, niektóre badania wskazują na jej skuteczność w łagodzeniu objawów blefarospazmu.

Blefarospazm – jak sobie radzić?

Choć nie można całkowicie zapobiec blefarospazmowi, można minimalizować objawy kurczu powiek. Warto unikać stresu, dbać o odpowiednią ilość snu, nosić okulary przeciwsłoneczne oraz stosować soczewki ochronne. W przypadku podejrzenia blefarospazmu nie zwlekaj z wizytą u specjalisty – postawionej diagnozy i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić bezpieczeństwo i jakość życia.

Podsumowanie

Blefarospazm, czyli mimowolny kurcz powiek, to zlokalizowana dystonia, która może mieć różne nasilenie i znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, takim jak iniekcje toksyny botulinowej, wiele osób z tą dolegliwością może normalnie funkcjonować. Jeśli zauważasz u siebie uporczywe skurcze powiek, nie lekceważ objawów – skonsultuj się z lekarzem, aby znaleźć odpowiednie rozwiązanie.

Bibliografia

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21546-blepharospasm