Badanie OCT w okulistyce
Coraz częściej lekarze okuliści zalecają pacjentom wykonanie badania OCT. W poniższym artykule chciałbym wyjaśnić jak przebiega badanie OCT, do czego służy oraz w jakich wskazaniach najczęściej jest wykonywane.
Optyczna koherentna tomografia
Ogromny postęp technologiczny, który dokonał się w ostatnich latach w medycynie, nie ominął również okulistyki. Do powszechnego użytku wprowadzono urządzenia, które pozwalają oceniać budowę ludzkiego oka z dokładnością do mikrometrów (tysiąc razy mniej, niż milimetr). Jednym z takich urządzeń jest optyczna koherentna tomografia. Poza nazwą badanie to nie ma nic wspólnego z tomografią komputerową. Optyczna koherentna tomografia w odróżnieniu od tomografii komputerowej nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego, tylko specjalny, nieszkodliwy rodzaj światła. Przebieg badania nie różni się od typowego badania okulistycznego. Pacjent opiera twarz na urządzeniu i proszony jest o patrzenie w kierunku wyświetlanego znacznika. Osoba wykonująca badanie ocenia jego jakość i zapisuje je na twardym dysku komputera.
Rodzaje badania OCT
Wyróżniamy kilka rodzajów badania OCT: badanie OCT plamki żółtej, badanie OCT tarczy nerwu wzrokowego oraz badanie OCT przedniego odcinka oka, tzw. AS-OCT
Badanie OCT plamki żółtej
Badanie OCT plamki żółtej to badanie, które pozwala nam ocenić plamkę żółtą, czyli strukturę odpowiedzialną za wysoką ostrość wzroku oraz widzenie barw. Badanie OCT plamki żółtej jest zalecane przez okulistów w sytuacji, kiedy w badaniu w standardowym badaniu okulistycznym zauważą nieprawidłowości w plamce żółtej. Badanie OCT plamki żółtej jest wskazane również w sytuacji, kiedy okulista po zbadaniu pacjenta nie jest w stanie znaleźć przyczyny pogorszenia ostrości wzroku.
Badanie OCT plamki żółtej najczęściej wykonujemy w przypadku podejrzenia zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem. Jest to również podstawowe badanie w kontekście decyzji o rozpoczęciu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej.
Inne choroby, w przypadku których należy wykonać badanie OCT to centralna retinopatia surowicza, retinopatia cukrzycowa, czy dystrofie siatkówki.
Badanie OCT nerwu wzrokowego
Badanie OCT nerwu wzrokowego to badanie, które pozwala ocenić grubość włókien nerwu wzrokowego. Najczęściej jest wykonywane, gdy okulista chce potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie jaskry, czyli przewlekłego uszkodzenia nerwu wzrokowego związanego najczęściej z podwyższonym ciśnieniem na dnie oka. W standardowym badaniu okulistycznym lekarz ocenia budowę nerwu wzrokowego. Jeśli obraz nerwu wzrokowego wskazuje na możliwość rozwoju jaskry, okulista skieruje pacjenta na badanie OCT tarczy nerwu wzrokowego (badanie to najczęściej wykonuje się w połączeniu z badaniem pola widzenia). W przypadku uzyskania niejednoznacznego wyniku badania OCT tarczy nerwu wzrokowego, okulista najczęściej zaleci powtórzenie badania po kilku miesiącach. Biorąc pod uwagę, że jaskra to choroba postępująca, brak istotnej progresji w badaniu OCT w ciągu kilku miesięcy lub lat pozwala najczęściej na wykluczenie rozpoznania jaskry. Należy pamiętać, że badanie kolejne badania OCT tarczy nerwu wzrokowego należy wykonywać na tym samym aparacie, na którym wykonano pierwsze badanie – dzięki temu lekarz będzie mógł porównać badania między sobą.
Badanie AS-OCT
Badanie AS-OCT, czyli badanie OCT przedniego odcinka, jest dedykowane chorobom rogówki, a także jaskrze tzw. zamkniętego kąta przesączania.
Dzięki badaniu AS-OCT możemy ocenić powierzchnię oraz strukturę rogówki – jest to konieczne w przypadku podejrzenia stożka rogówki lub w momencie kwalifikacji do laserowej korekcji wzroku.
U niektóry pacjentów droga odpływu płynu odżywczego z oka (tzw. cieczy wodnistej) może być utrudniona ze względu na budowę gałki ocznej. W sytuacji ograniczonego odpływu może dojść do gwałtownego wzrostu ciśnienia w gałce ocznej oraz uszkodzenia nerwu wzrokowego. W przypadku podejrzenia takiej sytuacji lekarz może wykonać gonioskopię, badanie UBM(ultrabiomikroskopii) lub badanie AS-OCT. W przypadku potwierdzenia ograniczenia drogi odpływu konieczne może się okazać wykonanie zabiegu laserowego tzw. irydotomii.
