Okulistyka dziecięca, Wada wzroku

Atropina a krótkowzroczność

Naukowcy oraz okuliści kliniczni coraz większą uwagę przykładają do problemu epidemii krótkowzroczności. Szacuje się, że w 2050 roku 50% ludności w krajach europejskich będzie krótkowzroczna tzn. będzie potrzebowała okularów lub soczewek (tzw. minusów) do prawidłowego widzenia. Jest to szczególnie niepokojące jeśli weźmiemy pod uwagę patogenezę krótkowzroczności, która w większości przypadków oparta jest na nieprawidłowym wydłużaniu się gałki ocznej. Nadmierny wzrost gałki ocznej może doprowadzić z kolei do nieprawidłowych napięć na granicy ściany gałki ocznej i siatkówki (matrycy odpowiedzialnej za obiór światła i wszystkich bodźców wzrokowych). Takie nieprawidłowe napięcia mogą doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia siatkówki i trwałego upośledzenia widzenia tj. takiego, którego nie możemy  skorygować okularami, soczewkami kontaktowymi, czy laserową korekcją wzroku.

Świadomość problemów wynikających z wysokiej krótkowzroczności jest katalizatorem coraz większej liczby badań dotyczących potencjalnych metod hamujących progresję wady wzroku. Największe i najważniejsze badania na których okuliści opierają swoją wiedzę dotyczącą leczenia krótkowzroczności u dzieci to badania Atropine in the Treatment of Myopia I (ATOM I), Atropine in the Treatment of Myopia II (ATOM II), a także Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP). Wyniki powyższych badań pozwoliły wykazać, że atropina w stężeniu 0,01% jest lekiem, który skutecznie hamuje progresję krótkowzroczności. Jest to również jedyne stężenie dla którego nie wykazano tzw. efektu odbicia, tj. gwałtownego wzrostu wady wzroku, po przerwaniu leczenia. Nadzieję na jeszcze skuteczniejsze leczenie stanowią wstępne wyniki badania Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP). Autorzy powyższego badania wykazali, że po dwóch latach leczenia atropina w stężeniu 0,05% może być skuteczniejsza, niż atropina 0,01%. Okuliści oczekują obecnie na ostateczne 5-letnie obserwacje, które pozwolą ocenić, czy w przypadku stężenia 0,05% nie występuje wspomniany wyżej efekt z odbicia, który jest charakterystyczny dla wyższych stężeń atropiny. 

W ostatnich miesiącach ukazały się ponadto wyniki badania pt. Atropine for the Treatment of Childhood Myopia in India: Multicentric Randomized Trial. Wyniki badania zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie “Ophthalmology”. Badanie, które trwało rok, zostało zaplanowane i przeprowadzone w Indiach. W badaniu wzięło udział 100 dzieci w wieku 6-14 lat. Autorzy badania wskazują, że w badanej grupie dzieci atropina w stężeniu 0,01% spowodowała spowolnienie progresji wady wzroku o 54%. W badaniu tym nie obserwowano wpływu atropiny na długość gałki ocznej. Autorzy podkreślają, że konieczne są dalsze badania, żeby w pełni wyjaśnić mechanizm działania atropiny w niskim stężeniu na progresję krótkowzroczności.

Wyniki dotychczasowych badań pozwalają rekomendować stosowanie atropiny dzieciom od 4-6 roku życia, u których stwierdzono wadę wzroku większą niż -2D lub progresję wady wzroku w ostatnim roku o przynajmniej 0.5D. Atropinę w stężeniu 0,01% należy stosować przez 2 lata. Po tym okresie okulista dziecięcy podejmie próbę odstawienia leku. Jeśli w ciągu 12 miesięcy po zaprzestaniu stosowania atropiny w stężeniu 0,01% nie stwierdza się progresji wady wzroku dziecko przechodzi w fazę obserwacji. W przypadku gdy w okresie po odstawieniu 0,01% atropiny dojdzie do progresji wady wzroku, okulista powinien wrócić do stosowania atropiny w niskim stężeniu. Leczenie krótkowzroczności atropiną powinno być kontynuowane do przynajmniej nastoletniości, kiedy dochodzi do fizjologicznego spowolnienia progresji wady wzroku.

W niektórych sytuacjach leczenie krótkowzroczności u dzieci z wykorzystaniem atropiny 0,01% jest nieskuteczne i konieczne jest zastosowanie innych metod leczenia wady wzroku. Należą do nich: soczewki ortokorekcyjne, soczewki kontaktowe oraz soczewki okularowe o specjalnej konstrukcji. Jedno z najnowszy badań dotyczących leczenia wady wzroku atropiną tj. badanie Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP), wskazuje również że zwiększenie dawki atropiny do stężenia 0,05% może prowadzić do jeszcze skuteczniejszej kontroli wady wzroku, niż w przypadku atropiny o stężeniu 0,01%. Obecnie okuliści oczekują na 5 letnie wyniki badania LAMP, które pokażą, czy w przypadku atropiny o stężeniu 0,05% nie dochodzi do tzw. efektu z odbicia, który był opisywany wcześniej dla atropiny w stężeniu 0,5% oraz 0,1%. Efekt z odbicia polega na większej niż oczekiwana progresji wady wzroku po odstawieniu leku.

Pomimo, że leczenie wady wzroku atropiną jest metodą bezpieczną, pacjenci powinni pamiętać o regularnych kontrolach okulistycznych w okresie leczenia.

Chia A, Chua WH, Cheung YB, Wong WL, Lingham A, Fong A, Tan D. Atropine for the treatment of childhood myopia: safety and efficacy of 0.5%, 0.1%, and 0.01% doses (Atropine for the Treatment of Myopia 2). Ophthalmology. 2012 Feb;119(2):347-54. doi: 10.1016/j.ophtha.2011.07.031. Epub 2011 Oct 2. PMID: 21963266.

Tsai HR, Chen TL, Wang JH, Huang HK, Chiu CJ. Is 0.01% Atropine an Effective and Safe Treatment for Myopic Children? A Systemic Review and Meta-Analysis. J Clin Med. 2021 Aug 24;10(17):3766. doi: 10.3390/jcm10173766. PMID: 34501214; PMCID: PMC8432260.

Walline JJ, Lindsley KB, Vedula SS, Cotter SA, Mutti DO, Ng SM, Twelker JD. Interventions to slow progression of myopia in children. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Jan 13;1(1):CD004916. doi: 10.1002/14651858.CD004916.pub4. PMID: 31930781; PMCID: PMC6984636.

Yam JC, Jiang Y, Tang SM, Law AKP, Chan JJ, Wong E, Ko ST, Young AL, Tham CC, Chen LJ, Pang CP. Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP) Study: A Randomized, Double-Blinded, Placebo-Controlled Trial of 0.05%, 0.025%, and 0.01% Atropine Eye Drops in Myopia Control. Ophthalmology. 2019 Jan;126(1):113-124. doi: 10.1016/j.ophtha.2018.05.029. Epub 2018 Jul 6. PMID: 30514630.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Otwórz czat
1
Napisz do nas
Napisz do nas