Astenopia – czym jest i jak sobie z nią radzić?

Astenopia, znana także jako zmęczenie oczu, to zespół objawów związanych z przeciążeniem narządu wzroku. Objawy przemęczenia wzroku mogą powodować dyskomfort, bóle głowy, problemy z widzeniem, a nawet trudności w utrzymaniu oczu otwartych. W erze cyfrowej, gdy coraz więcej czasu spędzamy w otoczeniu światła emitowanego przez różnego rodzaju urządzenia, astenopia staje się coraz bardziej powszechnym problemem. Sprawdź, czym jest, jakie są najczęstszym objawom przemęczenia wzroku i jak skutecznie przeciwdziałać zmęczeniu oczu.

Czym jest astenopia?

Astenopia to subiektywne uczucie osłabienia oczu, które pojawia się w wyniku nadmiernego lub nieprawidłowego ich używania. Może wystąpić u osób w każdym wieku, choć szczególnie narażeni są ci, którzy:

• spędzają długie godziny przed ekranem komputera,
• nie mają skorygowanych wad refrakcji (np. krótkowzroczności, nadwzroczności, astygmatyzmu),
• cierpią na problemy z mięśniami oczu, takie jak brak równowagi mięśni zewnątrzgałkowych, co utrudnia utrzymanie oczu w jednej pozycji.

Przyczyny astenopii

Astenopia może mieć różnorodne przyczyny, które można podzielić na kilka kategorii:

Astenopia akomodacyjna:

• Wynika z przeciążenia mięśnia rzęskowego, który odpowiada za akomodację (dostosowanie ostrości widzenia na różne odległości).
• Często dotyczy osób z niezdiagnozowaną nadwzrocznością lub presbiopią (starczowzrocznością).

Astenopia fotogenna:

• Spowodowana nadmiernym lub niewystarczające światło, np. pracą w źle oświetlonym pomieszczeniu.

Astenopia mięśniowa:

• Wynika z brakiem równowagi mięśni zewnątrzgałkowych, np. w przypadku zeza.

Astenopia nerwowa:

• Związana z nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, w tym organicznymi zaburzeniami nerwowymi, często widywana w stanach lękowych.

W ostatnich latach coraz częściej przyczyną astenopii jest cyfrowe zmęczenie wzroku, spowodowane długotrwałą ekspozycją na ekran komputera i innych urządzeń cyfrowych.

Objawy astenopii

Objawy zmęczenia oczu są różnorodne i mogą wpływać na komfort życia oraz codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych objawów przemęczenia wzroku należą:

• Ból oczu i uczucie pieczenia.
• Uczucie suchości i piasku pod powiekami, które z kolei zapobiega niekomfortowej suchości poprzez zwilżenie oczu.
• Niewyraźne widzenie oraz podwójne widzenie.
• Zmęczenie i trudności w utrzymaniu skupienia wzroku.
• Nadwrażliwość na światło.
• Łzawienie jako naturalna reakcja na dyskomfort i suchość oczu.
• Wrażenie nacisku w okolicach skroni i czoła.
• Zawroty głowy i migreny bóle głowy, które są skutkiem ubocznym przemęczenia wzroku.
• Objawy odruchowe, takie jak drganie mięśni twarzy czy nudności.

Zmęczenie wzroku odczuwane przez pracowników biurowych, którzy robią niewystarczająco częste przerwy, jest szczególnie powszechne i może utrudniać wykonywanie codziennych czynności.

Diagnoza astenopii

Aby rozpoznać astenopię, konieczna jest wizyta u okulisty lub optometrysty. Badanie obejmuje:

• Pełne badanie okulistyczne w celu wykluczenia innych schorzeń.
• Ocenę stanu suchego oka i funkcji gruczołów Meiboma.
• Diagnostykę wad refrakcji oraz zaburzeń mięśni ogniskowych.

Jak leczyć astenopię?

Leczenie astenopii zależy od przyczyny, jednak podstawą jest korekcja wad wzroku oraz zmiana nawyków. Najczęstsze metody leczenia obejmują:

Korekcja wady refrakcji

• Dostosowanie okularów lub soczewek kontaktowych.
• Stosowanie okularów progresywnych lub dwuogniskowych.

Terapia problemów mięśniowych

• Trening ortoptyczny poprawiający utrzymanie oczu.
• W niektórych przypadkach zastosowanie pryzmatów lub operacja.

Leczenie suchości oczu

• Stosowanie sztucznych łez, które chronią powierzchnię oka.
• Higiena powiek i ciepłe kompresy.

Ograniczenie czasu przed ekranem

• Zasada 20-20-20: co 20 minut oderwij wzrok od ekranu i patrz na obiekt oddalony o 20 metrów przez 20 sekund.
• Rób częstsze przerwy, które pomagają zmniejszyć odczuwanym zmęczeniu oczu.

Leki

• Krople cykloplegiczne rozluźniające mięsień rzęskowy.

Jak zapobiegać astenopii?

Przeciwdziałać zmęczeniu oczu można poprzez:

• Regularne badania wzroku.
• Pracę w odpowiednim oświetleniu, unikając nadmiernego światła dziennego poprzez zasłonięcie rolet.
• Ergonomiczną pozycję pracy.
• Świadome częstsze mruganie, ponieważ mniejsza częstotliwość mrugania jest jednym z fizycznych objawów zmęczenia oczu.
• Ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, zwłaszcza u dzieci.

Podsumowanie

Astenopia to subiektywne uczucie osłabienia oczu, które może prowadzić do ogólnego dyskomfortu wzroku i utrudniać wykonywanie codziennych czynności. Na szczęście odpowiednia diagnostyka, leczenie i przestrzeganie zasad higieny wzroku pozwalają skutecznie chronić wzrok i poprawić komfort życia. Jeśli doświadczasz objawów zmęczenia oczu, takich jak ból oczu, niewyraźne widzenie czy migreny bóle głowy, skonsultuj się z okulistą. Regularne przerwy i odpowiednia pielęgnacja oczu to klucz do zdrowego wzroku w dobie cyfrowego zmęczenia wzroku.