Anizometropia – co to jest, jakie daje objawy i jak ją leczyć?

Czy zauważyłeś, że jedno oko widzi znacznie gorzej niż drugie? A może Twoje dziecko mruży jedno oko, skarży się na bóle głowy lub ma trudności z oceną odległości? To może być anizometropia – stosunkowo częsta, ale często nierozpoznawana wada wzroku.

Co to jest anizometropia?

Anizometropia to stan, w którym oczy mają istotnie różną wadę refrakcji – innymi słowy, jedno oko wymaga znacznie innej korekcji wzroku niż drugie. W efekcie mózg otrzymuje dwa różne obrazy, co może prowadzić do trudności z widzeniem obuocznym, a w skrajnych przypadkach do rozwoju niedowidzenia (amblyopii) lub zezowania (strabismus).

Za graniczną różnicę przyjmuje się najczęściej różnicę przekraczającą 1 dioptrię pomiędzy oczami.

Rodzaje anizometropii

Okuliści wyróżniają kilka klinicznych typów anizometropii:

1. Prosta anizometropia – jedno oko jest emmetropijne (bez wady), drugie ma wadę:
   • prosta krótkowzroczna (jedno oko normalne, drugie krótkowzroczne),
   • prosta nadwzroczna (jedno oko normalne, drugie nadwzroczne).
2. Złożona anizometropia – oboje oczu ma ten sam typ wady, ale o różnym nasileniu:
   • złożona krótkowzroczna,
   • złożona nadwzroczna.
3. Mieszana anizometropia (antymetropia) – jedno oko jest krótkowzroczne, drugie nadwzroczne.
4. Anizometropia astygmatyczna – obejmuje różne konfiguracje astygmatyzmu:
   • prosta astygmatyczna – jedno oko bez wady, drugie z astygmatyzmem,
   • złożona astygmatyczna – oba oczy z astygmatyzmem, ale o różnym stopniu,
   • mieszana astygmatyczna – jedno oko krótkowzroczne z astygmatyzmem, drugie nadwzroczne z astygmatyzmem.

Kogo dotyczy anizometropia?

Anizometropia może występować u każdego – zarówno dzieci, jak i dorosłych. Szacuje się, że dotyczy nawet do 28% populacji. U dzieci jej nieleczenie może prowadzić do niedowidzenia (leniwego oka) i trudności w rozwoju widzenia obuocznego. Często wykrywana jest przypadkowo – np. podczas badań przesiewowych u okulisty.

Objawy anizometropii

Wielu pacjentów, szczególnie dzieci, nie zdaje sobie sprawy z problemu. Główne objawy to:

• niewyraźne widzenie (szczególnie jednym okiem),
• podwójne widzenie (diplopia),
• bóle głowy,
• zaburzenia oceny odległości (głębi),
• zawroty głowy,
• uczucie zmęczenia oczu lub ich bólu.

Dzieci mogą nie zgłaszać objawów, dlatego tak ważne są regularne kontrole wzroku.

Diagnostyka

Rozpoznanie anizometropii stawia się na podstawie pełnego badania okulistycznego, które obejmuje pomiar refrakcji, ocenę ostrości wzroku i ocenę widzenia obuocznego. U dzieci często potrzebne są krople porażające akomodację.

Leczenie anizometropii

Podstawą leczenia jest korekcja wzroku za pomocą:

• okularów – często wybierane u dzieci,
• soczewki kontaktowe – mogą lepiej znosić różnice w powiększeniu obrazu (anizeikonię),
• chirurgii refrakcyjnej – rozważana u dorosłych w wybranych przypadkach.

Jeśli doszło do rozwoju niedowidzenia, konieczne może być:

• zasłanianie lepiej widzącego oka (okluzja),
• stosowanie kropli atropinowych do silniejszego oka,
• filtry w okularach blokujące widzenie lepszego oka.

Im wcześniej rozpocznie się leczenie u dzieci, tym większa szansa na pełne wyrównanie widzenia obuocznego.

Czy da się zapobiec anizometropii?

Nie ma znanych metod zapobiegania anizometropii, ponieważ nie znamy dokładnych przyczyn jej powstawania. Najważniejsze jest wczesne wykrycie i szybkie rozpoczęcie leczenia, co zapobiega trwałym zaburzeniom widzenia.

Rokowanie

U dzieci, które rozpoczęły leczenie wcześnie, rokowanie jest bardzo dobre – możliwa jest stabilizacja wzroku, a czasem nawet rezygnacja z korekcji. U starszych dzieci i dorosłych zwykle konieczne jest stałe noszenie korekcji.

Podsumowanie

Anizometropia to częsty, lecz równie często niediagnozowany problem ze wzrokiem. Może prowadzić do poważnych zaburzeń widzenia, jeśli nie zostanie rozpoznany i leczony. Regularne wizyty u okulisty, szczególnie w dzieciństwie, są kluczem do zachowania zdrowego wzroku.

Bibliografia

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24274-anisometropia